Разговор со Јана Коцевска: Вистинските хероини се непретенциозни и „невидливи“
Жените кои не претендираат да се покажуваат, оние невидливите, надвор од јавната и политичката сфера, кои успеваат да го поминат денот со сите предизвици пред нив и да живеат понатаму во неизвесност, тие се оние вистинските хероини, вели Јана Коцевска.
Неодамна заврши повикот за номинации на жени-хероини. Хероини на секојдневието, жени борци за еднаквост и женски права, за заедничкото и заедницата, занемарени шампионки за подобар свет. Овој повик беше распишан од организацијата „Тиииит!“, на чија адреса пристигнале 33 номинации за наградите насловени „Жени за Жени“. Доделувањето на наградите е закажано за месец март.
Наша согововорничка во „Женски печат“ е Јана Коцевска, основачка на „Тиииит! Инк“ и организаторка на фестивалот „Прво па женско“.
Oрганизацијата Тиииит! Инк. стартуваше иницијатива за награди „Жени за Жени“ (WOW Awards;Women on Women), а повикот за номинации неодамна заврши. Колку жени-хероини на денешницата се пријавија и каков профил на жени доминираат меѓу кандидатките за награда?
– Повикот кој беше отворен за номинации траеше цели два месеци и заврши на 12. јануари. Во овој период, пристигнаа вкупно 33 номинации за „Жени за Жени“ наградите, што особено нѐ радува. Кандидатките, кои беа номинирани од страна на своите сограѓанки и сограѓани, се навистина важни активни индивидуи, важни личности, секоја во својот домен на дејствување, и групи на граѓанки, кои на свој специфичен начин имаат влијание врз политиките, животната средина, подобрување на социјалните услуги и заштита, преиспитување на културните и општествените појави, помагање на најзагрозените групи, како на пример, мигрантите и оние кои се на маргините на општеството, кои се секогаш заборавени. Меѓу номинираните има и онакви жени кои преку својата професија, која ја работат со извонреден квалитет и страст, инспирирале многу луѓе и, притоа, несебично биле свесни за тоа колку значи преземањето одговорност за заедницата и придонесот кон нејзиниот развој.
Која е целта на проектот „Жени за Жени“ ?
– Проектот „Жени за жени“ (Women on Women; WoW) е партнерски проект меѓу „Тиииит! Инк.“ и „Место Женск“ (Mesto Žensk; City of Women) од Љубљана, „Вокс Фемина“ (VoxFeminae) од Загреб и „Аутлендиш Тиатар Платформ“ (Outlandish Theatre Platform) од Даблин, организации кои се фокусирани на феминистичка културно- уметничка продукција, активности и акции кои имаат задача да ги преиспитуваат општествените и културните појави кои се однесуваат на родовата рамноправност и феминистичките вредности. Овој проект ги адресира горливите прашања на родовата еднаквост во Европа, низ историска и современа перспектива, преку создавање на наративи кои сакаме да ги пренесеме во општеството и спротиставувавјќи се на растечките тенденции на национализам, исклучување на маргинализираните, расизам и патријархални идеологии кои повторно силно доминираат во Европа, занемарувајќи ја историската лекција за периодите од минатиот век, кога овие ужасни вредности биле во полн капацитет. Географската положба на организациите-партнери не е случајна. Македонија, Хрватска и Словенија се земји кадешто поминува траекторијата на мигрантите, а дел од нив стигнуваат до Ирска како крајна дестинација. Овој проект има посебен фокус на овие миграциски групи на жени и нивната општествена и економска интеграција.
Мислите ли дека медиумската видливост на жените хероини, жените борци за еднаквост, рамноправност и праведност, може да придонесе за поголеми промени на ова поле во секојдневниот живот, и како?
– Веруваме дека преку зголемување на видливоста се градат вредности кои се примарна потреба за понатамошни промени. Веруваме дека тие актери во јавниот, па и приватниот живот, градат хоризонтали кои преплетени во една таква мрежа на дејствување се вистинската движечка сила која води кон промени, иако, навидум, тоа изгледа бавно и тешко остварливо. Сметаме дека граѓаните мора да сфатат дека треба да настојуваат да ги користат политичките алатки и преку институциите да ја бараат правдата како поединци или заедници, особено на локално, а понатаму и на централно ниво. Доколку се повидливи ваквите успешни приказни, тие ќе нѐ инспирираат посветено да работиме на решавање на проблемите.
Што за вас лично значи поимот жена-хероина? Која македонска жена, според вас, за сега, се покажала како хероина?
– Токму оние жени кои не претендираат да се покажуваат, оние невидливите, надвор од јавната и политичката сфера, кои успеваат да го поминат денот со сите предизвици пред нив и да живеат понатаму во неизвесност, тие се оние вистинските хероини. Понатаму, оние жени кои излегуваат од комфорот и удобноста на своето живеење, кои вложуваат свое време, труд и волја за да направат промена, да им помогнат на оние на маргините и кои дејствуваат во насока на подобрување на состојбите, политиките и социјалните услуги со цел вклучување на сите граѓани во општественото живеење. Голем проблем на денешницата е глобалниот тренд на создавање огромни класни разлики на безобразно богати и очајно сиромашни луѓе, исто така создавањето на разни други дискриминаторски елементи насочени кон поедини групи на граѓани кои продуцираат насилство и неправда. Секоја онаа жена која придонесува во надминување на тие разлики, која потсетува дека патријархатот, мизогинијата и хомофобијата се нешта против кои треба постојано да се бориме, таа е хероината која ние ја препознаваме.