Специјалниот претставник на ЕУ за дијалогот меѓу Белград и Приштина, Мирослав Лајчак оцени дека настаните на северот на Косово се апсолутно непотребна и нелогична ескалација, нагласувајќи дека преку постоечкиот дијалог е можно само политичко решение, пренесува Дојче веле.

Косово и Србија меѓусебно се обвинуваат за поттикнување тензии на северот на Косово. Која е всушност причината за оваа ескалација?

Причината е длабоката недоверба меѓу двете заедници, мнозинската албанска и малцинската српска заедница. Второ, Србите се повлекоа од косовските институции. Избори се одржаа во четири општини, а излезноста беше 3,4 отсто. Значи, овие новоизбрани градоначалници навистина ги исполнија законските критериуми, но кога зборуваме за легитимност или репрезентативност, тогаш секако дека постои голем знак прашалник. Потоа минатиот петок, кога Владата на Косово одлучи да ги внесе тие градоначалници во општинските згради во областите населени со Срби, Србите се обидоа да го блокираат. А таква е состојбата што ја имаме до денес.

Колкав удар им се случува на напорите што ги правите на терен со цел да се воспостави мир меѓу двете страни?

Морам да кажам дека ова е апсолутно непотребна и нелогична ескалација, бидејќи по многу, многу месеци преговори постигнавме два важни договори, во февруари договор за патот кон нормализација на односите меѓу Косово и Србија, а потоа во март во Охрид и анексот за имплементација. Тоа значи дека имаме пат кон нормализација, имаме програма која јасно се занимава со сите отворени прашања, почнавме да го спроведуваме тој документ и потоа дојде ова, што е сосема непотребно, но за жал предизвикува многу сериозни нарушувања. Не можеме да имаме нормализација и ескалација во исто време. Затоа, неопходно е да се деескалира, потребно е да се вратиме на работа на нормализација, на имплементација на документот. Да немавме документ, ќе разберев дека луѓето веруваат дека вакво нешто ќе успее. Но, ние имаме договор, што никогаш порано не беше случај, така што навистина треба да се вратиме на спроведување на тој договор и нормализација.

НАТО распоредува дополнителни сили во регионот. Дали тоа ќе помогне да се деескалира конфликтот? Затоа што, како што слушаме од вас, за ова е потребно политичко решение, нели? А тоа, како што слушаме од Европската Унија, треба да дојде од Приштина.

Па, очигледно е дека тоа може да се реши само политички, а тоа значи преку постоечкиот дијалог. Тоа е вистинска платформа. НАТО одигра многу важна улога, пред сè, во одржувањето на мирот на теренот. Дури и во оваа актуелна жешка ситуација, единиците на КФОР ја одвојуваа косовската полиција од косовските Срби. За жал, многу од нив беа ранети во тој конфликт. Затоа, со зајакнувањето на НАТО, се зајакнуваат и гаранциите дека ќе се спречи понатамошна ескалација, но очигледно е дека НАТО не може да го реши ова – со сета моја почит кон НАТО. Не е до НАТО да го реши ова, ни треба политичко решение. И очигледно и двете страни треба да го направат својот дел.

Тука има друга динамика, а тоа е дека и Русија и Кина ја поддржаа позицијата на Србија. Што значи ова за односите на Србија со Европската унија?

Тоа го гледам како изјави кои немаат реално значење за ситуацијата на терен. Ситуацијата на терен е дека имаме дијалог што го води Европската Унија, кој е силно поддржан од сите 27 земји-членки на ЕУ, а многу силно поддржан и од САД. Двете страни се дел од овој дијалог. Значи, би рекол, тоа се изјави кои навистина немаат никакво значење за состојбата на терен. Она што навистина ни треба е враќање на преговарачката маса.