Активностите на морските животни можат да ви го расипат заслужениот одмор. Донесуваме корисни совети како да се ублажат неволјите кога веќе се случиле овие превентивни мерки.

Летото и долгоочекуваните одмори, кога се опуштаме и поминуваме повеќе време на воздух, во природа или на море, ја намалуваат претпазливоста, па често забораваме на фактите за „летните активности“ на морските животни (медуза, морски ежови и отровни риби). Затоа, да се потсетиме на корисни совети и постапки, како и на превентивните мерки.

Медуза

Отровот од пипалата на медузата кај човекот предизвикува продорна болка слична на изгореница, проследена со црвенило/осип на кожата, оток и меурчиња. Сè зависи и од видот на медузата која ве „испекла“.

Осипот обично е ограничен на областа на кожата што била во контакт со медузата. Убодот е видлив од неколку денови до неколку недели, а може да се развијат секундарни инфекции на повредата, како и промени како егзема придружени со силно чешање и красти и промени во бојата на кожата (намалена или зголемена пигментација). По убодот, важно е да не го триете местото на убодот, бидејќи тоа дополнително го впива отровот во ткивото. Местото на убодот треба да се измие со морска вода (никако со слатка, бидејќи го зголемува чувството на болка), а пипалата може да се обидете да ги извадите со пинцета. Добра идеја е местото да се измие со оцет или алкохол. Постојат лекови, кремови и масти што го намалуваат воспалението и чешањето (кортикостероиди и антихистаминици). Сепак, тие не смеат да се користат без медицински совет и надзор.

Убодот во пределот на очите (локално воспаление, црвенило, оток) може да биде многу опасен, бидејќи може да предизвика трајно оштетување на видот. Убодите на очите мора темелно да се исплакнат со проточна вода (не морска вода) и што е можно побрзо да се побара лекарска помош. Убодот во пределот на устата може да предизвика големи тешкотии при дишењето и голтањето, па затоа е неопходно што побрзо да се дојде до најблиската здравствена установа. Многу ретко може да настане состојба на општа алергиски реакции и шок, која се манифестира со отежнато дишење, општа слабост, главоболка, повраќање, грчеви во мускулите и промени во телесната температура и свеста. Тогаш поради сериозноста на состојбата, неопходно е жртвата што побрзо да се однесе во најблиската здравствена установа, а во меѓувреме, ако е потребно, да се спроведе постапката за реанимација. Потребно е да се предупреди дека дури и мртва медуза може да изгори, па ако ја најдете на брегот, не ја допирајте со голи раце!

Морски еж

Бидејќи живеат на дното, невнимателните капачи често ги нагазуваат морските ежови, при што доаѓа до механичко кршење на боцките што продираат длабоко во ткивото, каде што можат да останат и да предизвикаат дополнителни компликации (гноење, постојана болка и сл.). Во раната обично се гледаат скршени делови од боцки, а на местото на убодот има црвенило и оток.

Местото на убодот треба да се дезинфицира (алкохол, антисептик) и, ако сте вешти, со стерилна игла (може да се купи во аптека) да се извадат боцките. Потоа, потребно е да се заштити местото на убодот (стерилна газа, фластер) и мирување (ако постојат многу убоди во петицата/стапалото итн.). Ако не сте сигурни во вашите „хируршки“ способности, а особено ако раната е загноена или воопшто не можете да го видите трнот (знак за продирање длабоко во ткивото), најдобро е да се јавите кај лекар. Добра идеја е, пред одење на море, децата и сите други недоволно внимателни капачи да се обезбедат со пластични влечки/сандали што спречуваат убоди.

Отровна риба

Јадранското Море е живеалиште на отровни риби, а за туристите, капачите, нуркачите и рибарите најважни се рибите што имаат отровни боцки во перките, опашката или на жабрените капаци и рибите со отровен загриз, меѓу кои се, рибата пајак, која најчесто живее на песочното дно.

Рибата пајак е најотровниот морски жител на Јадранот, расте во должина до 40 см и достигнува тежина до 1,5 кг. Како и кај другите отровни риби, и нивниот отров дејствува на нервниот и на васкуларниот систем на човекот.

Отровот е многу силен (особено на најмалата, но најотровна жолта риба пајак), а неговиот ефект е сличен на отровот од змии. Болката што се појавува е силна, пулсирачка, се шири од местото на убодот, кое отекува и ја менува бојата (од целосно бела во црвена до темно сина), а може да се појават и плускавци.

Раната треба да се измие, а остатоците од отровните боцки веднаш да се извадат. Бидејќи отровот е термолабилен, односно чувствителен на зголемена температура, местото на убодот треба да се потопи во врела вода (колку што можете да го издржите без да се изгорите), и тоа на половина до еден час. Во тешки случаи на убод од риба пајак, може да се појави општа реакција на организмот на отровот во смисла на вртоглавица, општа слабост, потење, зголемена телесна температура, несвестица и проблеми со дишењето и работењето на срцето. Жртвата треба што побрзо да се пренесе до најблиската здравствена установа и, ако е потребно, да се изврши постапка за реанимација. Ако раните од убодот се поголеми (на пр. лацерација), потребно е да се третираат хируршки во здравствена установа. Во случај на сомневање за секундарна инфекција на раната, потребно е што поскоро да се јавите кај лекар.