Јас лично сум многу загрижен за вклучувањето на ОМО „Илинден“ и на „македонското малцинство“ во Бугарија во политичката резолуција во Европскиот парламент .

Така, пред десет дена премиерот Бојко Борисов ја легализираше лажната вест дека усвоената резолуција на Европскиот парламент за владеењето на правото во Бугарија ја обврзува нашата земја да го признае македонското малцинство во Бугарија.

Таа се роди со појавата на нацрт-резолуцијата и има за цел да наметне сугестија Европскиот парламент да не го третира прашањето за корупција, ограничување на слободата на медиумите, човекови права и сл., туку сака да наметне истополови бракови и признавање на македонското малцинство.

Навистина има пасус во резолуцијата усвоена од ЕП со која се повикува бугарската влада „да ја зајакне соработката со меѓународните и локалните набљудувачи на човековите права и да ги преземе сите неопходни мерки за ефикасна заштита на правата на малцинствата, особено правата на слобода на изразување на мислење и слободата на здружување, вклучително и преку имплементација на релевантни одлуки на Европскиот суд за човекови права (во фуснотата се наведени пет одлуки на ЕСЧП издадени против Бугарија од 2006 до 2018 година по одбивањата за регистрација ОМО „Илинден“), ги повикува бугарските власти и службени лица категорично да ги осудат сите акти на насилство и говор на омраза кон малцинствата.

Сепак, спроведувањето на овие одлуки во никој случај не значи признавање на македонското малцинство, туку само гарантирање на правото на здружување.

За што точно е осудена Бугарија и што се очекува од неа да направи?

Случаите од групата „ОМО Илинден“ против Бугарија се однесуваат на одбивање на бугарските судови (Окружниот суд во Благоевград и Апелациониот суд во Софија) да го регистрираат здружението. Бугарските судии прифаќаат дека ако „ОМО Илинден“ тврди дека постои „македонско малцинство“, тоа би можело „да го загрози единството на нацијата и уставната забрана на здруженијата да се водат од политички цели“, додека ЕСЧП смета дека ваквиот пристап ја нарушува гаранцијата на Конвенцијата за заштита на човековите права и основните слободи, правото на слободно здружување.

На крајот на септември, Комитетот на министри на Советот на Европа (органот што го следи спроведувањето на одлуката на ЕСЧП) дискутираше за активностите на бугарската држава во спроведувањето на овие случаи, а потоа издаде изјава во која се наведува: „Треба да се потсетиме дека властите веќе презеле мерки за подигање на свеста за надминување на некои заблуди и да појаснат дека, според бугарскиот закон, регистрацијата на здружение не влијае на прашањето за постоење или непостоење на одредено малцинство или за негово признавање. Во овој контекст, би било корисно да се разјасни дека пресудите на Европскиот суд на правдата не наметнуваат обврска за признавање на група лица како малцинство, но националниот орган не може да одбие да регистрира здруженија врз основа на тоа што тврдењата за постоење на малцинство наведени во статутот на здружението, се незаконски или неуставни “.

Уште во 2013 година, Комитетот на министри на Советот на Европа ја повика Бугарија да преземе мерки како што е „разјаснување со надлежните судови дека според бугарскиот закон, регистрацијата на здружение не значи дека државата или судот ги одобруваат или прифаќаат наводите во статутите на организацијата и ги сметаат за веродостојни“.

Една година подоцна, бугарската влада го извести Комитетот дека ќе спроведе активна кампања за да им објасни на судиите вклучени во постапката за регистрација дека правата заштитени со конвенцијата се индивидуални и дека нивното уважување е загарантирано на строго индивидуална основа. Затоа, евентуалното регистрирање на УМО „Илинден“ не може да има никакво влијание врз правниот поредок, прашањето за постоењето на едно или друго малцинство или неговото признавање.

По 2018 година, кога процесот на регистрација на невладините организации беше пренесен од судот во Агенцијата за регистрација, ОМО Илинден направи неколку обиди за регистрација, но апликациите беа вратени заради повреди во процедурата. Во 2019 година, Агенцијата за регистрација регистрираше „Граѓанско здружение за заштита на основните индивидуални човекови права“, во чијшто статут се наведува „заштита на човековите права на Македонците и другите етички малцинства во Бугарија“.

По сигналот од вицепремиерот Красимир Каракачанов и САНС до тогашниот главен обвинител Сотир Цацаров, обвинителството поднесе предлог за распуштање на организацијата, кој беше одобрен во август од судот во Благоевград, кој прифаќа дека „во суштина, повикот за одбрана и заштита на самоидентификуваните како Македонци, со предвидените цели и средства за нивно остварување, се насочени и против единството на бугарската нација и против територијалниот интегритет на земјата“.

Текстот е преземен од kapital.bg

Фото: Архива на Слободен печат / Градимир Јовановиќ