Неодамна излезе од печат најновата збирка раскази на нашата писателка Драгица Најческа.

„Потрага по скриеното“ е збирка од шеснаесет раскази дискретно поделени во неколку целини (неименувани циклуси) која на еден достоинствен, издржан начин нѐ потсетува дека нарацијата е телото на прозата, без оглед дали и како тоа е „облечено“.

И со што. Есенцијата на раскажувањето е приказна (фабула), а Најческа е блиска со приказните. Ги тегне низ времето кое одлично го познава, и како жена и како писателка, низ децении, без да ги излити, зашто тонот на нејзината проза секогаш е длабоко човечки и лирски; и кога пишува за војната (Втората светска или поновата, на територијата на поранешната СФРЈ), и кога пишува за (не)мирот и (не)правдите, за (не)моралот и (не)верноста, за (не)мајчинството, порано и сега,.. и кога пишува за сето она помеѓу нештата, ОД кое било Едно ДО кое било Друго. Психологијата на ликот е она што е најцврстата точка во нејзините економично фабулирани приказни/раскази, но мигот што се одбира за да се раскаже нешто големо – секогаш се одбира мошне внимателно. И прецизно. Кусо. Јасно. Некогаш се почнува in medias res (како во расказот „Татко“, на пример) и првите реченици нѐ внесуваат право во суштината на „случката“-расказ (со директен говор, што е особено ефектно); некогаш со широк наративен пасаж низ кој со зумирање ќе се приближиме до суштината… Суштината е задолжителна кај Најческа, од расказ до расказ различни се само пристапите, приодите до неа.

Личното, ама она поголемото од само еден човек; повторливото кое секогаш е одново и одново преживувано… го има буквално во сите раскази. И кога се засега проблемот на мајчинството, родителството („Смрт во бело“, „Татко“, „Измама“, „Бегство“, „Добрината на докторот“, „Не обична мајка“), сиромаштијата („Кошула“, „Мекици“, „Леб“, „Мирисот на топлата пита“), и кога приказните се со поширок општествен ангажман (ангажманот кај оваа авторка секогаш е во строг книжевен формат, без „излетување“ од литературата, без никаква осуда на престапите, дури со нивно целосно покривање со разбирање: „Јанко и Менка“, „Одродување“, „Сведок“, „Голооточката скулптура на Тито“), и кога поврзувањето на луѓето со животните е предадено многу лирски и симболично („Немири“), Најческа секогаш се држи до психолошкиот профил, до доживувањето, не до описот, не до големите, широки слики и општествени панорами. Се држи до состојбата во конкретниот миг, предизвикана од нешто претходно, или предизвикувач на нешто идно. Точката од која пишува Најческа е секогаш многу внимателно одбрана и совршено јасна. Вообичаено е ширењето на фабуларната нарација да биде на сметка на намалување на сентименталното, а зголемување на психолошкиот резултат – производ на сентиментот,.. но Драгица Најческа е авторка кај која едното и другото секогаш беа и се во баланс, а еве ги и сега на совршено мирна и контролирана вага во најновите раскази.

Извадок од поговорот „Од подалеку за од поблизу“
на Оливера Ќорвезироска

Збирката раскази „Потрага по скриеното“ можете да ја најдете во книжарниците на Литература.мк.