Проблемот со микропластиката во нашето тело е загрижувачки. Се чини дека многу малку можеме да направиме за да ги спречиме овие ситни честички да го најдат својот пат до нашата крв, мозок, бели дробови и други делови од нашето тело, пишува „Гардијан“.

Звучи охрабрувачки што голем број студии сега покажуваат дека имаме барем еден евтин и достапен начин на одбрана од оштетувањето на нашиот дигестивен систем поврзано со пластика – пробиотици.

Веќе постојат докази дека овие бактерии, кои се наоѓаат во ферментираната храна, како што се јогуртот и киселата зелка, го поддржуваат нашиот имунолошки систем и нудат придобивки што можат да ги ублажат гастроинтестиналните проблеми, воспаленија и алергии. Според резултатите од новото истражување, се чини дека тие би можеле да ни помогнат во борбата против проблемите што ги создаваат овие продорни петрохемиски честички.

Како микропластиката влијае на нашиот дигестивен тракт?

Повеќе студии покажаа дека нанопластиката може да влезе во нашата крв и органи и да навлезе во мукозната бариера во нашиот гастроинтестинален тракт.

Иако се потребни повеќе истражувања за да се утврди врската помеѓу пластиката и гастроинтестиналните нарушувања, прелиминарните наоди покажуваат дека внесувањето пластика секако не придонесува за нашето здравје.

Студијата на Универзитетот Тафтс, објавена во јуни, покажа дека високите концентрации на честички од полистирен „индуцираат значително лачење“ на воспалителни протеини наречени цитокини во ин витро моделите на цревата. Цитокините се поврзани со воспалителни болести на цревата (ИБД), вклучително и Кронова болест и улцеративен колитис, чија инциденца се зголеми на глобално ниво од 3,7 милиони случаи во 1990 година на повеќе од 6,8 милиони во 2017 година.

Причинско-последичната врска сè уште не е јасна, бидејќи факторите како што се исхраната богата со ултра-обработена храна, пушењето и изложеноста на загадениот воздух се исто така поврзани со ИБД. Но, истражувачите сѐ повеќе веруваат дека микропластиката, која е преполна со различни штетни хемикалии, вклучувајќи адитиви како бисфенол А (БПА) и фталати, исто така игра улога.

За една студија од јануари годинава, објавена во „Journal of Hazardous Materials“, француските истражувачи додадоа микропластика во моделираниот биом на цревата и забележаа дека бројот на корисни бактерии се намалува, додека два вида бактерии поврзани со воспаление се зголемија. Кинеско истражување од 2021 година покажа дека луѓето со воспалителна болест на цревата имаат 50 отсто повеќе микропластика во изметот од оние со здрав стомак.

Кога цревните микроби се хранат или се лепат до микропластиката во желудникот, тоа може да го промени нивниот хемиски состав, да влијае на разновидноста на бактериите и да предизвика други „негативни ефекти, вклучувајќи промени во метаболичките профили на цревата и воспаление“, напишаа авторите на шпанската студија во 2022 година. Во поекстремни случаи, тие рекоа дека тоа може да придонесе за состојба наречена „дисбиоза“, во која лошите бактерии ги надминуваат добрите бактерии во нашиот стомак. Дисбиозата ја зголемува веројатноста за развој на други сериозни состојби, вклучувајќи дијабетес, Кронова болест и колоректален карцином.

Како меѓусебно делуваат пробиотиците и микропластиката?

За жал, пробиотиците не можат магично да ги отстранат пластичните честички од нашите тела. Сепак, некои истражувања сугерираат дека добрите микроби може да помогнат да се намалат некои од токсичните ефекти и воспалението што пластиката ги предизвикува во нашиот гастроинтестинален систем.

Летово, тим од ирански истражувачи објави прегледна студија која истражува како пробиотиците можат да заштитат од штетните ефекти на пластиката врз цревната флора. Пробиотските микроорганизми можат да комуницираат со честичките од полистирен „за да ги модифицираат нивните токсични ефекти врз различни ткива“, напишаа тие.

Тие наведуваат студии кои покажуваат дека пробиотиците се врзуваат за, апсорбираат и неутрализираат токсични тешки метали како кадмиум и жива кај животните, како и две одделни студии од 2021 година кои откриле пробиотски соеви, вклучувајќи лактобацилус плантарум, пронајдени во ферментирани млечни производи и кисели краставици, врзани и деградирани БПА и фталати, двете штетни хемикалии кои најчесто се наоѓаат во пластиката.

„Употребата на пробиотски додатоци на исхраната, за подобрување на микробиомот, може да биде ефикасна интервенција за борба против разни токсини, вклучително и оние што се од пластика, напиша иранскиот истражувачки тим.

За посебна студија од 2023 година, кинеските истражувачи прво забележале дека глувците изложени на микропластика и нивните хемикалии кои го нарушуваат ендокриниот систем развиле воспаление на тестисите, намален квалитет на спермата и немаат здрави цревни бактерии. Тие потоа откриле дека давањето пробиотици на глувците ја зголемува одржливоста на спермата, обезбедувајќи солидна основа за понатамошни истражувања за „машките репродуктивни оштетувања предизвикани од загадувачи на животната средина“.

Дали пробиотиците можат да влијаат на микропластиката пред ингестијата?

Не само што одредени пробиотици можат да им помогнат на нашите црева – тие би можеле да помогнат во намалувањето на хемиските адитиви што се испуштаат од пакувањето на храната и пијалоците уште пред да стигнат до нашите тела.

Има ветувачки истражувања за интеракцијата помеѓу пробиотиците и БПА во садовите за храна. БПА, како и други штетни бисфеноли кои понекогаш се користат наместо него, најчесто се наоѓаат во лименки и тврди поликарбонатни пластични шишиња кои се користат за чување храна и пијалоци. Познато е дека овие адитиви излегуваат од контејнерите и во производите за широка потрошувачка што ги консумираме.

Кинеско истражување од 2019 година покажа дека кога препаратот на пробиотикот лактобацилус реутери бил додаден во сокови и чаеви спакувани во лименки што содржат БПА, пробиотикот ја намалил концентрацијата на хемикалијата во пијалоците за најмалку 90 проценти во еден ден.

Во 2020 година, иранските истражувачи дојдоа до сличен охрабрувачки заклучок со тоа што направија јогурт од различни пробиотски соеви на бактерии и млеко намерно контаминирани со бисфенол. По 28 дена складирање, јогуртот направен со лактобацилус плантарум и  лактобацилус ацидофилус го детоксицирал БПА за 95 и 90 проценти, соодветно.

Дали има некоја причина да се биде внимателен при користење на пробиотици?

Резултатите од научните истражувања се сè уште прелиминарни. Сепак, истражувачите наоѓаат докази за поддршка на теоријата дека вообичаените соеви на пробиотици, особено бактериите на млечна киселина, како оние што се наоѓаат во јогуртот, лебот од кисело тесто и киселите краставички, може да помогнат да се спротивстават на ефектите на хемикалиите што микропластиката ги внесува во нашето тело преку храната.

Мудро е да разговарате со вашиот лекар пред да земете пробиотски суплементи, кои не се секогаш конзистентни по квалитет или ефект. Сепак, пробиотиците од ферментирана храна се сметаат за безбедни и генерално корисни за здравјето на луѓето, така што ако јадете повеќе од нив дефинитивно ќе се чувствувате добро. Тие се достапни и вкусни. Само не заборавајте да се придржувате до препорачаните големини на порции, бидејќи големи количини на пробиотици може да доведат до мали дигестивни нарушувања како гасови и надуеност.