Како што се очекуваше, многу продавачи на магла ја искористија пандемијата за преку медиумите и социјалните мрежи да ги промовираат своите надрилекови, алтернативни и традиционални подготовки и совети. Меѓу нив може да се најдат секогаш популарни додатоци од народната медицина како што се лимон, лук и ракија, објави хрватскиот портал Индекс. 

Но, некои научници сериозно го сфатија проблемот. Една нова голема студија објавена во „Британскиот медицински журнал за исхрана, превенција и здравје“ откри дека постои некаква поврзаност помеѓу болеста ковид-19 и употребата на одредени додатоци во исхраната. За жал, мораме да предупредиме на самиот почеток дека нивните ефекти не се ни приближно доволни за да се потпираме на нивната заштита. Сепак, дури и малите ефекти можат да имаат одредено значење кога бројот на пациенти е голем. Затоа, вреди да се знае за кои додатоци станува збор.

Пандемијата предизвика вистинска лудост за витамини и додатоци во исхраната

За почеток, да потсетиме уште еднаш дека научните истражувања покажаа дека потенцијалните придобивки од мултивитамини и додатоци во исхраната се многу ограничени. Лекарите генерално советуваат дека е најдобро за здравјето секој ден да внесува доволно микроелементи во организмот преку здрава исхрана. Додатоците во исхраната генерално се препорачуваат само кога јасно го дијагностициравме нивниот недостаток.

И покрај ова, во раните денови на пандемијата, витамините беа меѓу првите производи што исчезнаа од полиците на аптеките.

„Пазарот за додатоци во исхраната во Велика Британија порасна за 19,5 проценти во периодот пред националното заклучување на почетокот на март 2020 година. Продажбата на витамин Ц скокна за 110 проценти и продажбата на мултивитамински додатоци за 93 проценти. Слично на тоа, продажбата на додатоци на цинк се зголеми за 415 проценти во период од седум дена во екот на загриженоста за ковид-19 во САД, кој заврши на 8 март“, пишува авторскиот тим во својот вовед во студијата.

Додатоците во исхраната можат да бидат корисни, но само во одредени околности

Додатоците во исхраната можат да играат улога во нашето здравје. На пример, цинкот е еден од ретките микроелементи поврзани со скратување на времетраењето на настинката. На луѓето кои се на веганска диета им се препорачува да земаат витамин Б12, кој главно се добива од храна од животинско потекло, додека во растенијата е оскуден. Но, кога станува збор за спречување на сериозни инфекции, придобивките од додатоците во исхраната се многу сомнителни.

Најголемите придобивки од витамин Д, пробиотици и омега-3

Во новата студија, меѓународен научен тим користеше податоци од апликација лансирана од Зои на почетокот на 2020 година како апликација Студија за симптоми ковид-19, која им поставуваше на учесниците широк спектар на прашања, вклучително и дали користеле додатоци во исхраната, како што се пробиотици, рибино масло, мултивитамин, витамин Д, витамин Ц или цинк. Тие исто така одговараа и на прашањето дали биле тестирани за САРС-КоВ-2 и какви се резултатите.

Вкупно 445.850 учесници во истражувањето од Велика Британија, САД и Шведска одговорија на прашалникот до 31 јули 2020 година, дозволувајќи му на тимот да собере многу податоци корисни за анализа.

Во Велика Британија, од каде потекнува огромното мнозинство од испитаниците, нешто помалку од половина користеа некаква форма на додаток. Околу 6 проценти од оние кои зеле додатоци биле позитивни на САРС-КоВ-2, додека кај оние кои не зеле додатоци, околу 6,6 проценти биле позитивни. Тоа е разлика од околу 2.500 луѓе.

„Во британската група, корисниците кои редовно ја надополнуваа својата исхрана со мултивитамини, имаа 13% помал ризик од позитивен тест за САРС-КоВ-2, оние кои користеа витамин Д имаа 9% помал ризик, корисниците на пробиотици 14% помалку, и кај корисници на омега-3 масни киселини за 12 проценти“, напишаа научниците.

„Немаше значајни асоцијации кај оние кои користат цинк, витамин Ц или лук.“

Целокупната придобивка е многу скромна

Но, овие резултати треба да се толкуваат многу внимателно. Како прво, тоа е студија за набљудување или опсервација заснована врз само-извештаи на учесниците, што значи дека е многу тешко да се утврди причинско-последична врска што ќе докаже дека витамини или додатоци резултираат во помалку позитивни тестови за ковид-19

Тимот спроведе контроли на возраста, полот, телесната тежина и низа други фактори во студијата. Исто така се обиде да ја земе предвид пристрасноста на учесниците склони кон здравјето, што значи дека оние кои земаат витамини, најверојатно, ќе бидат истовремено и повеќе свесни за здравјето. Ова пак значи дека тие ќе бидат и поздрави на други начини, вклучително и вежбање и придржување кон епидемиолошките мерки. Таквата пристрасност може да влијае на резултатите.

Но, дури и по сето тоа што беше земено предвид, резултатите сепак беа присутни. Интересно е што тие беа поизразени кај жените отколку кај мажите. Имено, кај мажите немаше значителна разлика поврзана со додатоците, додека кај жените резултатите беа присутни во сите возрасни групи и во сите групи по телесна тежина.

Најголемата набљудувачка студија до сега

Резултатите исто така се разликуваа малку помеѓу САД и Шведска. На пример, докажано е дека додатоците на омега-3 не им користат на шведските жени, додека пробиотиците и витаминот Д се корисни за американските мажи.

„Во најголемата набљудувачка студија до сега за инфекцијата со САРС-КоВ-2 и употребата на додатоци во исхраната на над 400 000 корисници на апликации од три различни земји, покажавме дека постои значителна поврзаност помеѓу употребата на омега-3 масни киселини, пробиотици мултивитамини и витамин Д и помалку. ризик од позитивни резултати во тестовите за инфекција со САРС-КоВ-2“, пишува тимот во коментар на студијата.

Но, истражувачите забележале дека ефектите на додатоците во исхраната станале мали кога ги разгледале сите можни фактори што можеле да влијаат на резултатите.

„Жените кои купуваат витамини можат да бидат посвесни за здравјето од мажите во исто време, што значи дека можат да користат маски за лице и раце повеќе. Навистина, според нашите податоци, откривме дека жените имаат тенденција да носат маски почесто од мажите“, тие додаде.

Потребно е повеќе истражување затоа што дури и мал ефект може да биде важен

На крајот на краиштата, резултатите покажуваат скромни разлики, што авторите ги истакнаа во насловот на студијата. На пример, кај учесниците од Велика Британија, внесот на витамини го намали апсолутниот ризик од ковид-19 за помалку од 1 процент.

Од друга страна, авторите истакнуваат дека на ниво на популација, дури и мали проценти можат да спасат животи, па затоа сметаат дека е потребно да се утврди дали витамините се навистина тие што ја прават разликата. Затоа ги повикаа колегите да спроведат големи клинички испитувања за да ги тестираат потенцијалните ефекти на додатоците во исхраната во повеќе контролирани услови.

Не треба да се очекува витамините да прават чуда. Од почетокот на пандемијата ковид-19, јасно е дека само вакцините можат успешно да го запрат ширењето на вирусот.

Засега, ако сè уште не сте ја примиле вакцината, маските, миењето на рацете и одржувањето на физичката дистанца несомнено ќе имаат неспоредливо поголем ефект отколку што може да има кој било витамин.

Извор: Индекс.хр