Компанија со седиште во Хјустон денеска ќе се обиде да го приземји првото американско вселенско летало по 50 години на Месечината, како дел од напорите на НАСА да го отвори патот за комерцијалните вселенски летала да ги вратат астронаутите на сателитот на Земјата до крајот на деценијата. Ако сè оди според планот, компанијата Интуитив Машинс полека ќе го приземји својот шестоаголен робот Одисеј во близина на јужниот пол на Месечината, во 23:30 часот по хрватско време.

Контролорите на летот треба да го потврдат слетувањето околу 15 секунди откако ќе се случи, а настанот ќе се пренесува во живо на веб-страницата на компанијата. Пред слетувањето, Одисеј ќе пушти надворешна камера која ќе ги „фати“ последните секунди од неговото спуштање.

Обидот на друга американска компанија да го стори тоа минатиот месец заврши со неуспех, што им отежна на приватните компании да докажат дека можат да го повторат она што НАСА го направи со последната мисија на Месечината, Аполо 17, во 1972 година.

Скот Пејс, директор на Институтот за вселенска политика на Универзитетот Џорџ Вашингтон, изјави за агенцијата Франс прес дека САД повторно ги зајакнуваат своите способности за истражување на Месечината по половина век пауза.

„Луѓето често прашуваат – „ако го правевме тоа во минатото, зошто не можеме да го направиме тоа сега?“, рече Пејс, поранешен член на Националниот совет за вселенски работи. „Секоја генерација треба да го научи одново“, додаде тој. „Имате предност, ја разбирате технологијата, проблемите и многу повеќе. Но, тоа е сè во книгите. Тоа не е летечко искуство што го имате во малиот прст“.

„Одисеј“ беше лансиран на 15 февруари со ракетата Фалкон 9 на СпејсИкс. Неговата дестинација е кратерот Малаперт А, кој се наоѓа на околу 300 километри од јужниот пол на Месечината.

НАСА се надева дека на крајот ќе воспостави долгорочно присуство на сателитот на Земјата и ќе собира вода од мразот за пиење, како и ракетно гориво. НАСА го прави ова како дел од програмата Артемис, чија цел е да воспостави база на Месечината, предуслов за идните човечки мисии на Марс.

Инструментите на Одисеј вклучуваат камери за проучување на промените на површината на Месечината под издувните гасови на моторите на леталото и уред за анализа на облаците наполнети со честички од прашина што лебдат над површината во самракот поради сончевото зрачење.

НАСА и плати на компанијата 118 милиони долари за транспорт на нејзиниот нов хардвер на Месечината, дел од иницијативата на американската вселенска агенција да го делегира транспортот на товар до Месечината на приватниот сектор со цел да заштеди пари и да ја зајакне лунарната економија.

Првата приватна компанија што се обиде беше Астророботик со седиште во Питсбург, но нејзиното вселенско летало Перегрин почна да истекува гориво, па на крајот мораше да го испрати назад да изгори во атмосферата на Земјата.

Вселенските летала што слетуваат на Месечината мора да преговараат за опасните камења и кратери и, во отсуство на атмосфера за поддршка на падобрани, да се потпираат на погонувачите за да го контролираат нивното спуштање. Околу половина од повеќе од 50 обиди досега беа неуспешни.

Досега само вселенските агенции на Советскиот Сојуз, САД, Кина, Индија и Јапонија успеаја да слетаат на Месечината.

Зошто слетувањето на Месечината денес е потешко отколку пред 50 години?