Последната ескалација на тензиите на Косово е уште еден знак дека приштинските власти не сакаат никаков договор со Белград преку бриселскиот дијалог, туку дека користат сила, особено пред локалните избори, за да ги заплашат Србите што живеат на северот на Косово и да им покажат дека ја контролираат област, вели соработникот на Демостат на Универзитетот во Кембриџ, Тимоти Лес.

Лес не ја исклучува можноста силите на косовските Албанци, како и српската војска, да се обидат да воспостават контрола над Северот на Косово во догледна иднина.

Треба да се потсети, вели Лес  дека „предизвикувачот“ за немирите беше акцијата на косовската полиција во областите со мнозинство Срби на северот на Косово, извршена на 13 октомври, во која полицајци провалија во аптеки, продавници, магацини и други објекти, објаснувајќи дека се борат против шверцот.

Во тоа време во северниот дел на Косовска Митровица се слушнаа сирени, граѓани се собраа на улиците, а полицијата употреби шок бомби. Србинот Сречко Софронијевиќ е тешко ранет од огнено оружје во Звечан, поради што е опериран, а уште неколку лица се повредени.

Тимоти Лес, соработникот на Демостат на Универзитетот во Кембриџ, истакнува дека не знае што ќе се случи во иднина, вели дека „има чувство е дека дводецениската драма на Косово се движи кон својот долгоочекуван момент на вистината “.

„Настаните оваа недела претставуваат сериозна ескалација – еден човек е ранет, а некои се повредени, предизвикувајќи шок и гнев кај Србите. Ова покажува дека Албанците веќе не се подготвени да го прифатат политичкото статус кво, доколку тоа подразбира продолжување на автономијата на Северот. Исто така, најновите настани покажуваат дека Албанците се подготвени да употребат сила за да потврдат дека владеат и со Северот, по повеќегодишен неуспешен обид да се постигне таква цел преку преговори. Секако, ова ја исклучува можноста да се постигне решение преку преговори“, барем на краток рок, смета Лес.

Лес посочува дека следната фаза во решавањето на статусот на Косово најверојатно ќе биде дефинирана со сила, „прво од Приштина, а потоа и од Србија, така што Србија ќе го анектира Северот со помош на армијата“.

“Тоа ќе биде драматичен развој на ситуацијата, но логично е дека тоа е единственото сценарио што останува доколку Албанците не сакаат статус кво или формирање на Заедница на српски општини, а Србија ја отфрли идејата за интегрирање на Северно кон остатокот од Косово. На тоа се заканува раководството во Белград. Претпоставувам дека обидувајќи се да го потврди својот суверенитет иако се соочува со предупредувања од посилниот противник“, вели Лес

Лес е уверен дека Приштина се надева дека ја има поддршката од САД. Тој предупредува дека ќе биде голема грешка доколку Србија реагира премногу и ја премине реката Ибар. Вашингтон не сака воено да се соочи со Белград, особено имајќи го предвид фактот дека Европејците одбиваат да го сторат тоа, а Русија ја поддржува Србија, смета Лес кој додава дека ова беше јасно и врз основа на развојот на настаните од пред две недели (криза предизвикана од реципроцитет на регистарските таблички), кога САД практично капитулираа со барањата на Србите да го одржат статус квото по демонстрациите на војската сила.

 

“Ако, пак, Србија одлучи да го окупира Северот, ќе излезе дека е можно тоа да се направи без сериозни последици. Ова ќе создаде два нови факти на теренот дека Белград го контролира Северот и дека Приштина го контролира југот, што отсекогаш било најсигурното сценарио за Косово, имајќи ги предвид демографските податоци“. смета вели соработникот на Демостат на Универзитетот во Кембриџ

Ова исто така ќе ја смени дебатата за иднината на Косово. Статусот на Србите на југ ќе почне да се разгледува на самото Косово, што несомнено ќе ја поврзе Србија со статусот на Албанците во Прешевската долина, тврди Тимоти Лес.

Лес верува дека прашањето за иднината на Косово веројатно ќе добие поширока димензија, „бидејќи паралелно расте кризата во Босна, каде што Србите се стремат кон конечно распаѓање на државата, и овие две драми сигурно ќе бидат поврзани“.

„Тешко е да се предвидат детали, но поголемата слика ќе биде јасна Има две спорни, но де факто независни територии на границите на Србија, од кои едната сака да биде дел од Србија, а другата не сака На Во секој случај, конечниот исход ќе биде размена на територии меѓу двете страни. Другата димензија е Албанија, каде Еди Рама ја повтори својата желба таа земја да се обедини со Косово. Сепак, повторувам, тешко е да се предвидат деталите. Во секој случај, доколку Србија му се заканува на Косово, а надворешните набудувачи не го поддржуваат Косово, речиси е сигурно дека Косово ќе се приближи до Албанија, со цел да добие поддршка и безбедност, што ќе го направи обединувањето уште посигурно“, објаснува Тимоти Лес.