Само седум земји го исполнуваат меѓународниот стандард за квалитет на воздухот, при што смртоносното загадување на воздухот на места се влошува поради закрепнувањето на економската активност и токсичното влијание на чадот од шумските пожари, покажа нов извештај.

Од 134 земји и региони опфатени во извештајот, само седум – Австралија, Естонија, Финска, Гренада, Исланд, Маурициус и Нов Зеланд – го исполнуваат упатството за ограничување на Светската здравствена организација (СЗО) за ситни честички во воздухот исфрлени од автомобили, камиони и индустриски процеси.

Огромното мнозинство земји не го исполнуваат овој стандард за ПМ2,5, тип на микроскопска дамка помала од широчината на човечко влакно, која кога ќе се вдиши може да предизвика огромен број здравствени проблеми и смртни случаи, ризикувајќи сериозни последици за луѓето, се вели во извештајот на АјкјуЕр, швајцарска организација за квалитет на воздухот која црпи податоци од повеќе од 30.000 мониторинг станици ширум светот.

Додека воздухот во светот е генерално многу почист отколку што беше во поголемиот дел од минатиот век, сè уште има места каде што нивото на загадување е особено опасно. Најзагадената земја, Пакистан, има нивоа на ПМ2,5 повеќе од 14 пати повисоки од стандардот на СЗО, покажа извештајот на АјкјуЕр, а следните најзагадени земји се Индија, Таџикистан и Буркина Фасо.

Но, дури и во богатите и брзоразвивачките земји, напредокот во намалувањето на загадувањето на воздухот е под закана. Канада, која долго време се сметаше за земја со еден од најчистиот воздух во западниот свет, стана најлоша за ПМ2,5 честичките минатата година поради рекордните шумски пожари што ја опустошија земјата, испраќајќи токсични материи кои завршија низ целата земја и во САД.

Во меѓувреме, во Кина, подобрувањата во квалитетот на воздухот беа комплицирани минатата година со закрепнувањето на економската активност во екот на пандемијата, при што извештајот откри зголемување од 6,5% на нивоата на ПМ2,5 честички.

„За жал, работите тргнаа наназад“, рече Глори Делфин Хамес, извршен директор на АјкјуЕр во Северна Америка. „Науката е прилично јасна за влијанијата на загадувањето на воздухот, а сепак ние сме толку навикнати да имаме позадинско ниво на загадување кое е превисоко за да бидеме здрави. Не правиме прилагодувања доволно брзо“.

Загадувањето на воздухот убива околу 7 милиони луѓе годишно ширум светот – повеќе од сидата и маларијата заедно – и овој товар најмногу се чувствува во земјите во развој кои се потпираат на особено штетни горива.

Најзагадена урбана област во светот минатата година беше Бегусараи во Индија, покажа шестиот годишен извештај на АјкјуЕр, каде што Индија е дом на четирите најзагадени градови во светот. Сепак, голем дел од светот во развој, особено земјите во Африка, немаат сигурни мерења за квалитетот на воздухот.

СЗО го намали своето упатство за „безбедни“ нивоа на ПМ2,5 честички во 2021 година на пет микрограми на кубен метар и со оваа мерка многу земји, како оние во Европа кои значително го исчистија воздухот во изминатите 20 години, не успеваат.

Но, дури и ова построго упатство можеби нема целосно да го опфати ризикот од подмолно загадување на воздухот. Истражувањето објавено од американските научници минатиот месец покажа дека не постои безбедно ниво на ПМ2,5 честички, при што дури и најмалата изложеност е поврзана со зголемување на хоспитализацијата за состојби како што се срцеви заболувања и астма.