Непосреден повод за разговорот со истакнатиот инженер, професорот Горан Марковски, кој на Градежниот факултет предава Бетонски и дрвени конструкции, беше катастрофалниот земјотрес во Турција и прашањата во врска со квалитетот на градбите – и на нашите – што се отворија по него.

– Земјотресот во Турција покажа една специфична ситуација, а тоа е дека градовите се најдоа пред страшен напад и удар и сите беа речиси неподготвени. Ако го користам спортскиот речник, сите ние бевме без подготвена одбрана што резултира со страотен пораз и со огромен број загубени човечки животи и причинета голема материјална штета. Според мене, тоа е цивилизациски пораз како резултат на нашиот однос во градењето на општествените односи, а овде директно иницирано како последица на лоша практика во градежништвото. Рано е да се даде стручно мислење и оцена за земјотресот во Турција и тоа што се случи со градбите, иако има првични информации, сознанија и констатации што повистинито ќе ни ја претстават сликата – вели професор Марковски.

Според него, одговорноста и совесноста на субјектите се клучни за квалитетно градење не само во нашата држава, туку секаде во светот каде што постои организирано општество и пишани закони од оваа област.

– Станува збор за примена на моето правило наречено 4С. Тоа се зборовите стручност, стандарди, сериозност/свесност и совесност. Стручноста е соодветна на знаењето, стандардите подразбираат правила и принципи во проектирањето и градењето. Другите зборови се дел од човековата личност и природа. Свесноста и сериозноста се клучни за однесувањето на човекот во изведувањето одреден градежен зафат. Четвртиот збор е нашиот таканаречен морален компас, а тоа е совесноста при извршување на задачите. Имам впечаток дека исчезна чувството на срам кај човекот за неморална постапка. Состојбата со квалитетот на објектите е најризична во бесправно изградените објекти или кај објектите што се изградени спротивно на законот за градба – вели Марковски.

Тој смета дека оценката за квалитетот на градењето не може да биде една и општа – ниту дека сите објекти се сигурни и безбедни, ниту дека постојните се неквалитетни односно лошо изградени.

– Асеизмичкото градење почнува со урбанизацијата или со просторното планирање. Денес со истражувачки методи и техники е утврдено кои се подрачјата со повисок ризик од земјотреси. Поради ова е исклучена можноста да се изведуваат масивни градби и масовна градба во тие подрачја. Периодот наречен транзиција ги промени односите во оваа област и тие препораки што се почитуваа до деведесеттите години, едноставно беа отфрлени. Луѓето се сомневаат во работата на институциите што се надлежни да го следат и да го контролираат градењето. Поради оваа скептичност и неверување во институциите, не може да го убедите нашиот граѓанин дека градбата се врши според најстроги правила, стандарди и критериуми. Оцената за денешните градби или оние по деведесеттите години би можела да биде повисока само ако се почитуваат одредени правила во процесот на градење, а не се директно условени од правилата на областа градежништво, туку се наоѓаат во човековата природа. Станува збор за карактерот и за личните карактеристики на индивидуата – објаснува Марковски.

Како професор, тврди дека степенот на знаење што го стекнуваат студентите од областа на градежништвото е голем и во споредба со периодот од пред неколку децении тие поседуваат многу повеќе знаење.

Целиот разговор со проф. д-р Горан Марковски, декан на Градежен факултет погледнете го во видеото: