Во Шпанија, 17% од населението ниту студира, ниту работи. Бројка над просекот на ОЕЦД од 15%. Прашањето е зошто се случува ова во оваа земја?

Последната работа на младиот Јан, во 2022 година, била да купува и продава производи. После тоа немал среќа да најде повеќе работа, па решил да се врати на факултет и да ги заврши студиите, пишува Еуроњуз.

21-годишниот Шпанец се обидува да ја исфрли етикетата „нини“, млади во Шпанија кои ниту студираат ниту работат. Не добил ниту една понуда за работа откако го завршил средното образование, иако активно барал.

Со години, Шпанија страда од постојано зло: Таа и понатаму е една од европските земји со највисок процент на млади луѓе на возраст меѓу 18 и 24 години кои ниту студираат ниту работат.

Со 17%, тоа е над просекот на Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД) од 15%, според најновиот извештај Образование на поглед за 2023 година.

Од земјите на ЕУ, Чешка, Италија и Романија имаат повисоки проценти (31%, 24% и 22% соодветно), додека Грција има сличен процент како Шпанија. На другиот крај на скалата се Шведска, Норвешка и Германија, каде што процентот на неактивни луѓе е под 10%.

„Тешко е да се најде работа во Шпанија, бидејќи повеќето понуди за работа бараат искуство, а не можете да стекнете искуство ако никогаш не ви се даде можност. Исто така, платите се доста ниски во споредба со растечките цени на сè“, изјави Јан за Еуроњуз.

Зошто Шпанија е на врвот на рангирањето?

За Начо Секеира, генерален директор на Фондацијата „Егзит“, која работи на намалување на стапката на напуштање на образованието кај ранливите млади луѓе, проблемот лежи во „експлозивната комбинација“.

„Премногу млади го напуштаат училиштето. Шпанија има втор најголем број на предвремено напуштање на училиштето во Европската унија, по Романија. Покрај тоа, земјата има премногу невработени млади луѓе, таа е апсолутен лидер во невработеноста кај младите“, изјави Секеира за Еуроњуз.

Додека некои земји имаат задолжително образование до 18-годишна возраст, во Шпанија тоа е 16 години.

„Реалноста на вработувањето е дека млад човек под 18 години никаде не се вработува, па зошто го оставаме да го напуштат училиштето на 16 години?“, прашува тој.

Во најновиот извештај на ОЕЦД, Секеира е особено погоден од една статистика, која тој ја опишува како „сериозен проблем“. За него, шпанскиот случај е многу различен од оној на другите земји.

Во „нините“ има два различни профили: неактивни и невработени. Сите тие ниту студираат ниту работат, но има некои кои очајно бараат работа, а други кои не сакаат.

„Во повеќето земји има многу повеќе неактивни луѓе отколку невработени кои активно бараат работа. Меѓутоа, во Шпанија е спротивното. Има повеќе млади луѓе кои бараат работа кои не можат да ја најдат. Има проблем на неусогласеност, има млади луѓе кои сакаат да работат, но немаат соодветна обука за да ги искористат понудите за работа“, објаснува тој.

Но, изгледите може да се менуваат. Гара Рохас, аналитичар во ОЕЦД, со години ги проучувал бројките за различни земји.

Она што таа го забележа, и забележа во извештаите, е дека податоците на Шпанија, во однос на бројот на „нини“, паднаа под 20 отсто во 2017 година, потоа на 19 отсто во 2021 година и на 17 отсто во 2022 година. Податоците покажуваат дека трендот е позитивен во изминатата деценија, а бројката за 2022 година е една од најдобрите од 2008 година, според аналитичарот на ОЕЦД.

Која е тајната на нордиските земји?

Додека Шпанија сè уште се обидува да падне на ранг-листата, другите земји од ЕУ со години се фалат со своите бројки.

Проблемот на јужноевропската земја е и нестабилниот пазар на трудот и образованието кое понекогаш се напушта прерано, но тајната на другите земји е токму во тоа да внимаваат на развојот на учениците во училницата.

„Нордиските земји имаат долга традиција на образовен систем на втора шанса. Една од причините за ова е што социјалната држава ја изградија социјалдемократите и можноста луѓето од работничката класа да добијат образование беше важна цел. Ова значеше дека треба да постојат системи кои ќе овозможат да започнете да учите подоцна во животот или да го достигнете местото каде што сте пропуштиле“, вели Пер Корнхол, шведски експерт за образование.

Друга причина што ја истакна експертот е тоа што Шведска има законодавство што ги прави општините одговорни за следење на младите кои го напуштиле училиштето, како и посебни програми за повисоко средно образование, или стручни колеџи, за студенти кои немаат доволно добри оценки за повеќе традиционални универзитетски програми.

Франција е уште еден пример за земја која посветува посебно внимание на образованието.

„Тие се обидуваат да им помогнат на учениците во областите каде што има повеќе осипувања со тоа што ќе ги поделат часовите во помали групи за да можат поединечно да им помогнат на учениците. Покрај тоа, наставниците кои одат во училишта каде што има повеќе деца изложени на ризик да го напуштат образованието се повеќе платени“, вели Гара Рохас од ОЕЦД.

Овој фокус на наставниците е забележан и во други земји со пониски стапки на напуштање, каде што најискусните наставници се испраќаат во одредени училишта – лекција што можеби и Шпанија би можела да ја научи.