Летата во Австралија се традиционални времиња на излети на плажа и скари, но оваа година стана тотален хаос поради зголемениот број на заразени со ковид и недостатокот на брзи тестови низ целата земја, пишува Си-Ен-Ен.

Минатата недела, отсуствата на работниците поради изолација станаа толку високи што националната влада размислуваше да ја намали старосната граница за давање на дозволи за управување со виљушкари за да може малолетниците да бидат вклучени во синџирите на снабдување во болниците.

Министрите на крајот се откажаа од планот, но фактот што Австралија, земја која некогаш се фалеше за нејзиниот одговор на пандемијата, размислува за таков потег покажа колку тешко лидерите на земјата се борат против пандемијата и бараат правилен одговор на неа.

Откако го помина најголемиот дел од пандемијата затворена за светот, Австралија сега се обидува со нов пристап – живеење со ковид. Но, таа промена се совпадна со појавата на омикрон што доведе до зголемување на бројот на случаи. Повеќето од 1,5 милиони заразени во Австралија се заразени во последните три недели, а во петокот земјата објави рекорден број од 88 смртни случаи во еден ден.

Во споредба со остатокот од светот, вкупниот број на смртни случаи од пандемија во Австралија од околу 3.000 сè уште е релативно низок, најмногу поради одлуката на владата да ги затвори своите граници, да воведе долгорочни мерки за заклучување и да ги промовира вакцините.

И покрај тоа што новата ситуација не предизвикува здравствена катастрофа од размери што може да се видат на други места, таа води до големи нарушувања во земјата за која некогаш се пишуваше како модел за другите земји во борбата против пандемијата.

Појава на омикрон

Австралиската влада ја обвинува појавата на омикрон за оваа ситуација. „Омикрон беше едно од најголемите изненадувања во предизвиците и прилично го смени начинот на кој управувавме со пандемијата до тој момент“, рече премиерот Скот Морисон.

Планот на владата да живее со ковид се базираше на делтата, помалку заразниот вид што предизвика хаос во другите земји минатата година. Според Морисон, поради тој стар план, владата не наредила доволно брзи антиген тестови – што е клучно во оваа фаза од пандемијата кога толку многу луѓе се заразени. Домашните тестови даваат резултати за неколку минути, но речиси е невозможно да се најдат во Австралија.

Критичарите велат дека владата требало да може да ја предвиди претстојната криза. Обединетото Кралство обезбедува бесплатни тестови од минатиот април, а САД го решија проблемот со недостигот на тестови пред да се зголеми бројот на случаи во Австралија.

„Разбирам дека недостатокот на брзи тестови е голема фрустрација“, рече Морисон во средата. Побарувачката за тестови се зголеми кога редиците за традиционалните ПЦР тестови, спроведени од лаборатории, се зголемија бидејќи сè повеќе луѓе имаа симптоми на корона.

Некои луѓе сакаат да докажат дека немаат ковид за да можат да одат на работа. На други им требаат за да ги посетат роднините во болниците и домовите за стари лица. Без нив, многу луѓе остануваат дома во изолација, не знаејќи дали се заразни или не.

Фармацевтското здружение на Австралија, тело што претставува 5.700 општински аптеки, објави дека луѓето им се јавуваат четири пати во минута, очајно барајќи тестови. „Ова едноставно не е одржливо“, рече претседателот на здружението Крис Фримен.

Огромен недостаток на брзи тестови

Има толку голем недостаток на брзи тестови што австралиската федерална полиција се заканува со затворски казни и парични казни за секој што ќе го фати дека ги продава за повеќе од 20% повеќе од малопродажната цена.

Пред почетокот на новата година, развивачот на софтвер Мет Хејворд го забележал проблемот и на 3 јануари ја лансираше Find a RAT, веб-страница за собирање податоци каде што луѓето можеа да се пријават каде што може да се добијат брзи тестови. За една недела, страницата имаше половина милион посети дневно. Во екот на кризата, тестовите беа достапни на само 10 локации низ Австралија, вели Хејворд.

„Тие исчезнаа во рок од 30 минути“, рече тој. Според страницата, оттогаш се олесниле проблемите со снабдувањето – брзите тестови се достапни на помалку од 200 локации низ целата земја, бројка што се менува како што пристигнуваат и се распродаваат залихите.

Владата вели дека пристигнуваат повеќе залихи. Сега се достапни бесплатни тестови на државните клиники, но само за луѓе кои имаат симптоми или за оние кои имале близок контакт со заразен.

Меѓутоа, на прашањето како ќе се дистрибуираат овие тестови, Крис Овен, претседател на Фармацевтската асоцијација, рече: „Ова во моментов е спорна точка. Очигледно нема достапни залихи“.

Недостаток на работници

Не недостасуваат само брзи тестови. Отсуството на работници поради болест и изолација значи дека големите супермаркети се борат да ги задржат продавниците полни со производи.

Ова е делумно затоа што ковидот брзо се шири, но и затоа што блиските контакти на позитивни случаи мора да бидат во изолација седум дена. Во обид системот да не се распадне целосно, основните работници сега се изземени од тоа правило, под услов да покажат негативен тест.

Портпаролката на Австралиската федерација за кокошки изјави за Си-Ен-Ен дека дури 50 отсто од персоналот бил болен во некои погони за преработка. Останатите работници се фокусираат на дистрибуција на цели кокошки, наместо да трошат време да ги сечат за да ги продаваат како крилца и филети, изјави таа за Си-Ен-Ен.

„Навистина е тешко да се процени кој ќе се јави и ќе каже дека е болен, така што планирањето е прилично невозможно во моментов“, рече таа. „Сè уште има луѓе кои се инфицираат со ковид, така што тоа е навистина секојдневна работа што не изгледа дека може да се ублажи во следните неколку недели“, додаде таа.

Има простор за оптимизам. Здравствените власти велат дека бројот на случаи во Австралија би требало да го достигне врвот во следните две недели. Нов предизвик ќе дојде следната недела кога учениците во двете најранливи држави, Нов Јужен Велс и Викторија, ќе се вратат на училиште.

Премиерот на Нов Јужен Велс, Доминик Перотет, во неделата рече дека сите деца и наставници ќе мора да бидат тестирани двапати со брзи тестови додека продолжува училишната година. Викторија има сличен пристап, но само „препорачува“ тестови двапати неделно.

Во двете држави тестовите ќе ги обезбеди владата, со што ќе се намали дел од притисокот врз аптеките. Маските ќе бидат задолжителни за наставниците и повеќето деца на возраст од 8 и повеќе години. Се применуваат и други мерки против ковид, вклучувајќи прочистувачи на воздух и училиште на отворено што би било можно во летните горештини.

Минатата недела, Синдикатот на наставници предупреди дека училиштата можеби ќе треба да се затворат ако бројот на случаи се зголеми. Но, двете држави велат дека тоа нема да се случи.