Евреите кои го преживеале Холокаустот во Холандија наводно биле следени и шпионирани од Холандската служба за внатрешна безбедност (БВД) до 1980-тите, сметајќи ги за закана за демократијата, пишува Еуроњуз.

Анализата на 71.000 декласифицирани досиеја на поранешна БВД, објавена од весникот Хет Парол, тврди дека многу Евреи кои се вратиле по Втората светска војна биле шпионирани.

Нередактираните досиеја, кои се чувале во Националниот архив, се отворени за јавноста од 2022 година, а нивните страници го откриваат обемниот надзор што го вршеле тајните служби. БВД ги надгледувал членовите на холандскиот комитет на Аушвиц, основан во 1956 година, и се инфилтрирал на неговите состаноци, сметајќи го за екстремистички.

Тие имале крт во организацијата кој составувал извештаи за идните комеморации на Холокаустот и организирал патувања за посета на концентрационите логори во други земји.

На овие состаноци, холандските Евреи ги споделиле своите размислувања за економската штета и медицинските проблеми што ги претрпеле како резултат на нивната депортација од Холандија во концентрационите логори.

На прашањето на новинарите на Хет Парол за ова откритие, еден еврејски граѓанин изјави: „Што е екстремистичко за група стари Евреи кои излегоа од логорот? Овие луѓе направија добра работа да го свртат вниманието кон жртвите“.

„Никој не знаеше за тоа“, додаде тој. „И кога ќе го прочитате, навистина ви носи солзи. Сите имиња што ги прочитавте се луѓе кои поминале низ многу. Речиси сите ги загубија своите семејства. А сепак беа цел на државни непријатели“.

Во шпионирањето за тајните служби била вклучена и царинската полиција. Нивната работа била да известуваат за луѓето што оделе или доаѓале од Полска, каде што се наоѓал најголемиот концентрационен логор.

Холандските медиуми јавуваат дека поранешната БВД, сега Генерална служба за разузнавање и безбедност (АИВД), објавила изјава во која се вели дека „истрагите треба да се гледаат во контекст на Студената војна и заканата од комунизмот“.

„Преживеаните од Холокаустот како такви не се сметаа за екстремисти или закана за демократијата, но беше направен исклучок за луѓето поврзани со Националниот комитет на Аушвиц, кој БВД го сметаше за организација на комунистичкиот фронт“.

На еден од состаноците пријавени од БВД, Комитетот на Аушвиц разговарал и протестирал против германскиот воен злосторник Вили Лагес, кој ја предводел нацистичката тајна служба СД. Лагес ја координирал депортацијата на околу 70.000 Евреи во концентрационите логори.

Германецот бил суден во Холандија и осуден на смрт. Ова никогаш не било спроведено бидејќи пресудата била заменета со доживотен затвор. Тврдејќи дека е смртно болен, Лагес бил ослободен од затвор, отпатувал во Германија и последните пет години од животот ги поминал на слобода.

Ослободувањето не му се допаднало на комитетот, како што забележува холандскиот медиум: „Сите присутни го сметаа за скандалозно ослободувањето на лице чие место е затворот“.

Безбедносните служби, наводно, се инфилтрирале и во животот на поранешната претседателка на Комитетот на Аушвиц, Ање Фелс-Купфершмит, чиј сопруг бил уапсен од нацистите и починал во концентрационен логор.

Нејзината ќерка рече дека е шокирана што БВД не чувала лично досие за Лагес, туку водела досие за нејзината мајка, опишувајќи ја како екстремист: „Ова го гледам како многу голема неправда“.

Сомнеж предизвика и шпионираната холандска комунистичка партија со членови кои биле дел од Комитетот на Аушвиц. Декласифицираните архиви содржат детали за состаноците на кои комитетот разговарал за барање компензација за Евреите кои ја преживеале војната.

Пред 12 години, весникот Хет Парол објави дека повеќе од 300 еврејски жители на Амстердам морале да плаќаат даноци за становите или имотите што ги поседувале, но каде што никој не живеел затоа што биле испратени во концентрационен логор. Скандалот го открила Холанѓанка која работела како приправник во дигитализацијата на градските архиви.