Настаните од 27 март 1941 година го ставија Кралството Југославија на победничката страна на историјата во Втората светска војна. Југославија беше и остана дел од антифашистичката коалиција и еден од основачите на Организацијата на Обединетите нации пролетта 1945 година.

Со користење стари клишеа, често се повторува дека Југославија можела да го зачува своето постоење со потпишување на Тројниот пакт и дека српскиот народ би бил поштеден од жртви, дека комунизмот немало да победи, дека државниот удар бил британска акција. Навистина? Што ни кажуваат изворите за вистинските планови на водачите на силите на Оската, а што оние другите?

Според италијанските белешки за разговорот со Хитлер на 7 јули 1940 година, се наведува дека „Југославија каква што е сега нема да може да има право на државјанство во новата Европа создадена од Оската“. Германските белешки наведуваат дека поради сегашните околности, конечното решение за Југославија е (малку) одложено: „Важно е да се напомене дека Југославија не е пријателска кон Оската и дека во Нова Европа по војната нема да има право да задржи каква било денешна нејзина форма“ и дека Фирерот „кој држи сè во свои раце“, одлучува за моментот кога тоа ќе се спроведе. Хитлер зборувал за разграничувањето на зоните на влијание и нагласил дека кога ќе дојде време, „југословенскиот проблем ќе се реши според италијанските насоки“, спомнувајќи и други претензии. За намерите биле информирани и сателитски, ревизионистички режими: Далмација се предвидува да биде во италијанската зона, Словенија и поголемиот дел од Хрватска во германската зона, Унгарија следи добар дел од сегашната граница до Земун. Во бугарската престолнина се слушна дека во Берлин им било кажано оти Југославија ќе се сведе на границите на Стара Србија, а Грција, која е сојузник на Англија, ќе биде подложена на „третманот што го заслужува“.

Во исто време, засилувајќи го притисокот, Хитлер на 4 март го убедил кнезот дека „на Југославија ѝ се дава единствена можност, која нема да се повтори, да ја воспостави и обезбеди својата позиција во реорганизирана Европа“. Застанувајќи на страната на силите на Оската, Југославија може да обезбеди трајна гаранција на Германија за нејзиниот територијален интегритет“.

На сличен начин, во 1938 година тој ги убеди Франција и Британија – дека неговите намери кон Чехословачка се поврзани само со Судетската земја. Во исто време имал тајни планови за распарчување на таа земја. Сојузниците со тоа му подарија оружје за 30 дивизии, како и чешката воена индустрија.

Среде драмата со притисоците на Оската и понудата на САД Југославија да не застане на страната на фашистичките земји и со тоа да остане на „десната и победничката страна“, иако привремено потклекната, Милан Гавриловиќ, претставник на Кралството во Москва, му јавува на својот министер Цинцар-Марковиќ на 18 февруари 1941 година, со телеграма Пов. бр. 145: „Без оглед на тоа дали Југославија ги прифатила барањата на фирерот или не, нејзината судбина била запечатена“. Ако прифати, сепак може да спаси статус како оној на Словачка за Србија, а ако не, ќе биде целосно уништена. На прашањето што е со остатокот од Југославија, тој рече: Босна оди во Хрватска и со тоа станува составен дел од Италијанската империја со статус на протекторат. Словенецот оди кај Германците. Останатото е поделено на Унгарци, Бугари и повторно Италијанци“.

Изворот на Гавриловиќ бил пријателски претставник на една од земјите на Оската, кој му ги пренел неговите разговори со германските дипломати во Москва.

Историјата покажа дека оваа информација била точна: распарчувањето било извршено по овие линии во април 1941 година. Точноста на извештајот на југословенскиот воен аташе во Берлин од 28 декември 1940 година, дека планот за војната против Југославија бил завршен во октомври, исто така се потврди. Кога тој извештај му бил предаден на принцот Павле во јануари 1941 година, тој едноставно не сакал да верува во него, верувајќи дека тој може да биде британско подметнување.

Дали 27 март беше британски државен удар? Да обрнеме внимание на фактот дека сите извештаи од Белград до доцните часови на 26 март укажуваат дека пучот сѐ уште не бил извесен. Оние кои биле финансиски поддржани од Британците (не вистинските организатори) ветуваат дека можеби ќе стигнат до него за неколку дена затоа што сè уште бараат личност меѓу пензионираните (!) генерали за да го преземе водството. Кога сè било успешно завршено, а Черчил бил воодушевен, британските претставници во Белград во своите извештаи и изјави почнале да се грабаат за заслугите. Да, Британците го барале, нивните тајни служби имале агентура и подготвувале диверзии на Дунав и на комуникациски врски, но војниците што го извршија, својата акција ја планирале уште од 1937 година, и против Милан Стојадиновиќ и принцот Павле. Британците не можеле да организираат такви манифестации во Србија какви што избувнале откако се дознало за пучот, без тоа да било спонтан излив на чувствата на нацијата во согласност со нејзиното чувство за правда и слобода.

Не само во Британија, пучот беше дочекан и прославен како бунт на слободољубивите луѓе против злото од многу страни, вклучително и во окупираните и неокупираните делови на Франција, каде луѓето излегле на спонтани демонстрации.

Колумната е објавена во српскиот дневен весник „Политика“