Во рамките на изложбата најпрво биле спроведени истражувања – кабинетски и теренски, во Битола и Велес.

– Врз основа на литературата, сите видови на достапни извори и теренските истражувања, даваме визуелен приказ на панаѓурите во градските и руралните средини во XIX и XX век, дефинирајќи ја временската рамка на нивниот постанок, развој и нивно функционирање. Најразлични се начините со кои предметите и фотографиите отпочнуваат да го раскажуваат минатото. Тргнувајќи од пишаните историски извори, а завршувајќи со современите искуства, во целост го отсликуваме развојниот пат на панаѓурите во руралните и градските средини, истакнува директорката на Музејот на македонска борба, Даниела Николова.

Николова објаснува дека панаѓурите како културна појава на нашата територија датираат многу одамна. Најголем дел се одржувале за време на религиозните празници, а покрај културното, тие биле и од големо стопанско значење кај народот. Преставувале културно јадро, односно на панаѓурите престојувале трговци од другите земји, каде преку меѓусебни контакти се пренесувала културата на својот крај. За време на нивното одржување се организирале и разни свечености каде се забележувале народи од други земји.

Инаку, темата Градските и руралните панаѓури во XIX и XX век произлегла од потребата да се обработи оној дел од етнолошкиот музејски материјал кој зазема значајно место во традиционалната материјална култура во Македонија.

– Изложбата Панаѓурите во градските и руралните средини во XIX и XX век во Османлиска Македонија, преставува сведоштво за првичните чекори од истражувањата во делот на материјалното движно културно наследтво на нашите простори, вели Николова.

Николова упати благодарност до Дарко Трпески и Владо Кузмановски, музејски водичи од НУ Музејот на македонската борба за самостојност и автори на изложбата, во подготовките и реализирацијата на првата музејска изложба посветена на промоцијата на материалното културно наследство, и особена благодарност до Тијана Јаневска, етнокореолог, која дала свој придонес во подготовките на изложбата како наш надворешен соработник.

Изложбата е поддржана од Министерството за култура на РС.Македонија.