Само во седум земји на планетата граѓаните дишат чист воздух, покажа истражувањето на Светската здравствена организација (СЗО).

Речиси сите земји кои учествуваат во студијата на меѓународната организација, како што пишува весникот Гардијан, не ја исполнуваат границата за квалитет на воздухот, односно дозволеното ниво PM2.5 кои се ситни штетни честички што ги испуштаат возилата и индустријата и се многу повеќе зголемени што може да предизвика здравствени проблеми.

Од 134 земји и региони кои учествуваа во истражувањето  – само седум (Австралија, Естонија, Финска, Гренада (Остров на Карибите), Исланд, Маурициус и Нов Зеланд) ги исполнуваат дозволените граници на Светската здравствена организација (СЗО) за микроскопски честички испуштени од автомобили, камиони и индустриски постројки.

Огромното мнозинство земји не ги исполнуваат овие стандарди, се вели во извештајот на IQAir, швајцарска организација за квалитет на воздухот, која црпи податоци од повеќе од 30.000 мониторинг станици ширум светот.

Иако денешниот воздух е многу почист отколку што беше во поголемиот дел од минатиот век, сè уште има области каде што нивото на загадување е особено опасно за јавното здравје.

Најзагадена земја е Пакистан со штетни нивоа на PM2,5 14 пати повисоки од стандардите на меѓународната организација, се вели во извештајот на IQAir.

Индија, Таџикистан и Буркина Фасо се исто така вклучени во „црната листа“ кои ги комплетираат првите четири.

Но, дури и во богатите земји кои брзо се развиваат, економскиот напредок го загрозува квалитетот на воздухот. Канада, која се смета за најчист воздух во западниот свет, стана најлошата земја за квалитетот на воздухот минатата година поради шумските пожари што ја опустошија, исфрлајќи токсични честички низ целата земја, па дури и во САД.

Во меѓувреме, Кина, иако успеа да го подобри квалитетот на воздухот во пресрет на ковидпандемијата и блокадите, забележа дека нивото на штетните честички повторно се зголеми за 6,5 отсто минатата година.

„За жал, ситуацијата оди од лошо кон полошо “, рече Глори Дoлфин Хejмс, извршен директор на IQAir за Северна Америка.

„Науката е прилично јасна за ефектите од загадувањето на воздухот, а сепак ние сме толку навикнати да дишеме високо ниво на токсичен воздух… Не правиме прилагодувања доволно брзо“, рече тој.

Загадувањето на воздухот убива повеќе од СИДА и маларија заедно

На глобално ниво, се проценува дека загадувањето на воздухот убива околу 7 милиони луѓе секоја година, повеќе отколку СИДА и маларија заедно, а овој товар најмногу се чувствува во земјите во развој кои се потпираат на високотоксични горива за греење, електрична енергија и готвење во затворени простории.

Најзагаденото урбано подрачје во светот минатата година беше Бегусараи во Индија, според шестиот годишен извештај на IQAir. Во Индија се наоѓаат четирите најтоксични градови на планетата.

„Владите да дејствуваат сега“

Сепак, голем дел од светот во развој, особено африканските земји, немаат сигурни мерења за квалитетот на воздухот.

Истражувањето објавено од американските научници минатиот месец покажа дека не постои безбедно ниво на штетни честички PM2.5.

Луѓето кои се изложени на пониски нивоа од оние што се сметаат за праг за СЗО се поврзани со зголемени хоспитализации за состојби како што се срцеви заболувања и астма.

Глори Долфин Хејмс од IQAIR верува дека владите треба веднаш да дејствуваат за да ги направат нивните градови помалку зависни од автомобили и да ги модифицираат практиките на шумарството за да го ограничат влијанието на чадот од пожарите, но пред сè да усвојат чиста енергија побрзо наместо фосилни горива.

„Ние ја делиме атмосферската покривка со сите останати во светот и треба да се погрижиме да не правиме работи што им штетат на другите“, рече извршниот директор на IQAir во Северна Америка.

Од своја страна, Ејдан Фароу, виш научник за квалитетот на воздухот во Гринпис Интернешнл, исто така рече дека е потребно подобро следење на квалитетот на воздухот.