Ефектот на нултата стапка на ДДВ врз цената на лебот во Бугарија беше многу краткотраен и до денес веќе нема ефект, анализира „24Часа.бг“. Истиот тренд е забележан во Германија и Шпанија, се вели во анализата на Институтот за пазарна економија објавена во најновиот билтен.

Нулта ДДВ во Бугарија беше воведена за лебот, пекарските производи и брашното во јуни 2022 година од тогашната Влада, за да паднат цените на овие значајни стоки за потрошувачка кошничка. Мерката требаше да трае до крајот на јуни 2023 година, но Националното собрание одлучи да ја продолжи нултата стапка до 31 декември 2023 година.

Првично оваа мерка навистина се одрази на крајната цена, а истиот месец падна и индексот на цените на лебот и пекарските производи. Наместо дотогаш забележаниот пораст од 70 отсто на годишно ниво, тој беше намален на 63 отсто, а следниот месец на 62 отсто. Речиси веднаш потоа, сепак, цената на лебот продолжи да расте и до денес индексот е уште повисок отколку пред државата да го ослободи овој производ од ДДВ.

Во моментов, практично, поскапувањето на лебот е повисоко од генералниот индекс на инфлација – на годишно ниво изнесува 8,5, а за лебот и пекарските производи е 10,3 отсто за истиот период. Ова, според анализата, ја доведува во прашање ефективноста на нултиот данок. И тоа се случува во позадина на намалување на цената на главните трошоци на производителите на леб – жито и енергија. Војната во Украина и зголемената неизвесност во понудата во 2022 година ги зголемија цените на лебната пченица, но во 2023 година, цените на повеќето житарки паднаа и достигнаа предвоени нивоа во вториот квартал од 2023 година.

Цената на струјата за деловните субјекти влијае и на производната цена на лебот, но поголемиот дел од времето додека беше нултата стапка, бизнисите беа обештетени, а денес цената на струјата на берзата е толку ниска што нема потреба од компензација на сите. Написот цитира анализа на Европската комисија, која ја испитуваше истата тема во Шпанија и Германија. Во двете земји од 1 јануари 2023 година воведена е нула ДДВ за лебот и другите основни производи за шест месеци. Студијата го откри истото што се случува и во Бугарија – ефектот трае само неколку месеци. Особено кај лебот и млечните производи, цените повторно почнуваат да растат и значително да ги надминуваат оние на другите производи за кои е воведен нула ДДВ.