Колумнистот на Си-Ен-Ен, Дејвид А. Анделман, објави сеопфатна анализа за промените што изборите во 2024 година во голем број земји би можеле да го променат светот. Во својата колумна, Анделман тврди дека гласачите доживеале неколку длабоки шокови за стабилноста на светот минатата година, но дека тоа не е ништо во споредба со она што можеме да го очекуваме во 2024 година.

Следната година во земјите со повеќе од половина од светското население ќе се одржат избори. Повеќе од четири милијарди луѓе живеат во земјите кои ќе ги отворат гласачките места, пишува Анделман за CNN.

Анделман тврди дека изборите ширум светот во последните две години докажале дека се појавиле одредени модели. На сите континенти, гласачите лесно ги отфрлаат долгогодишните либерални филозофии и прифаќаат ветувања од екстремите – честопати од популистичката екстремна десница. И изгледите за драматични промени само се зголемуваат, објави Индекс.

Бангладеш, Пакистан, Индонезија, Јужна Африка

Во јануари во Бангладеш започнува важна изборна година. Веќе имаше антивладини демонстрации поттикнати од опозициската националистичка партија на Бангладеш (БНП), чии лидери се во затвор или егзил. БНП се закани дека ќе ги бојкотира изборите доколку премиерот Шеик Хасина не поднесе оставка и не ја предаде власта на техничка влада пред изборите. Хасина најверојатно ќе продолжи да владее со „железна тупаница“ како што владееше во последните 15 години.

Во февруари, двете најнаселени муслимански нации – Пакистан и Индонезија – одржуваат избори со разлика од една недела. Во Пакистан треба да се одржат првите општи избори откако популарниот поранешен премиер Имран Кан беше соборен од власт под обвинение за корупција. Тој ги негира сите обвинувања. Иако не е кандидат, Кан сè уште е движечката сила зад неговата политичка партија.

Индонезија наскоро ќе ги одржи најголемите еднодневни избори во светот – со повеќе од 200 милиони гласачи дома и 1,75 милиони во дијаспората – иако гласачите веројатно нема да ги спречат богатите бизнисмени и воените елити да продолжат да владеат.

Јужноафриканската Република ќе ги одржи можеби најважните избори во Африка, во нејзиниот проблематичен период по смртта на Нелсон Мандела. Кога Јужноафриканците излегоа да гласаат на општинските избори пред две години, партијата на Мандела Африкански национален конгрес (АНЦ) за прв пат освои помалку од 50 отсто од гласовите. Гласачите беа исклучени од нарушувањето и корупцијата што го одбележаа 30-годишниот мандат на АНЦ. Ако тој тренд продолжи на општите избори во 2024 година, тоа ќе биде одлучувачки момент во политичката историја на Јужна Африка.

Значајни парламентарни избори и во Европа

Во Европа во повеќе држави ќе се одржат парламентарни избори, а еден од најголемите предизвици за претстојните влади ќе биде како да најдат коалициски партнери со кои ќе формираат мнозинство.

Следете ги португалските избори во март. Тие ќе бидат интересни по истрагата за корупција која го принуди социјалистичкиот премиер да поднесе оставка по осум години на власт. Може да се случи замав на крајно десничарската партија ЧЕГА!. Исто така, десницата очекува големи придобивки на австриските избори следната есен.

До крајот на јануари 2025 година ќе се одржат општи избори во Обединетото Кралство, што значи дека можеме да очекуваме враќање на Лабуристичката партија на власт по 14 години владеење на конзервативците.

Мексико

Во Латинска Америка, Мексико треба да ја добие својата прва жена претседател, бидејќи две жени се на чело на водечките партии на изборите во јуни, каде главни теми ќе бидат дрогата, криминалот и миграцијата во САД. Во спротивно, непредвидливиот и националистички лидер на Венецуела, Николас Мадуро, ќе бара нов мандат, а во исто време ќе и се заканува на соседна Гвајана поради правата за експлоатација на нафта.

Но, во центарот на вниманието ќе бидат следните пет особено драматични изборни настани.

Тајван 13 јануари: Новиот претседател во центарот на американско-кинеските тензии

Влогот е особено голем во ова време на зголемени тензии меѓу Пекинг и Тајван, бидејќи Соединетите Држави продолжуваат да ветуваат опстанок на тајванската демократија. Помеѓу тројцата претседателски кандидати, тесниот фаворит и претставник на владејачката Демократска напредна партија (ДПП) Лаи Чинг-те е анатема на Кина поради неговите ветувања дека ќе продолжи со решителната одбрана на суверенитетот, дадена од актуелниот претседател Цаи Инг-вен. На второ место е Хоу Ју-Их од опозицискиот Куоминтанг (КМТ), кој сака да започне преговори со Пекинг. На трето место е Ко Вен-је од Тајванската народна партија (ТПП), поранешен градоначалник на Тајпеј, кој нуди среден пат, но е поддржувач на блиските врски со Кина.

Русија 17 март: Путин остава малку на случајноста

Нема сомнеж дека претседателот Владимир Путин ќе дозволи изненадувања во неговиот обид да остане на функцијата доживотно. До крајот на неговиот нов мандат, тој ќе наполни 78 години, со што ќе го надмине советскиот лидер Јозеф Сталин како човек кој најдолго владеел по Катерина Велика.

Путин остава малку на случајноста. Засега се чини дека има само еден официјално санкциониран противник – Алексеј Нечаев, бизнисмен од козметичкиот сектор, кој случајно е член на политичката коалиција на Путин.

Може да има и хаос, како што имаше низ цела Русија на претседателските избори во 2018 година, дури и кога стотици илјади потенцијални гласови против Путин ја напуштија земјата за време на инвазијата на Украина.

Индија во март и април

Трансформацијата на Индија од енергична демократија во хинду националистичка држава која е на граница на теократијата е главното прашање на овие избори, кои се очекува да се одржат во текот на неколку недели во април и март.

Премиерот Нарендра Моди го посвети својот прв мандат на зацврстување на непоколебливиот хинду национализам. Во вториот план беа приближно 200 милиони муслимани и 28 милиони христијани. Има стравувања дека очекуваната победа ќе му овозможи на Моди да го заврши она што го гледа како централен дел на неговата мисија.

Во јануари Моди ќе отвори хинду храм, кој е изграден на урнатините на стара џамија – симболична потврда за доминацијата на Моди и индиските Хиндуси.

Како САД ќе се справат со таквите поединци – клучен во светот во развој и во исто време важен трговски партнер, противтежа на Пакистан, кој се приклонува кон Русија и Кина, и стратешки бедем против кинеската експанзија во Тихиот Океан?

Европскиот парламент од 6 до 9 јуни: Голема промена надесно?

Јуни ќе биде одлучувачки момент за иднината на Европа, бидејќи се одржуваат првите избори за Европскиот парламент по повлекувањето на Велика Британија. Овие избори може да предизвикаат огромен хаос.

Темелите на потенцијално огромен десничарски замав се создаваат со години, а во текот на 2023 година станаа јасно видливи. Десничарските европски конзервативци и реформисти (ЕЦР) би можеле дури и да станат третата по големина група во новиот Европски парламент.

Таквиот блок на десничари и евроскептици може да стави клин во тркалата на многу умерени програми на ЕУ и да доведе до зајакнување на десницата во водечките сили како Германија и Франција.

Во прашање се континуираната помош за Украина, санкциите против Русија (на кои Унгарија и Словачка веќе ставија вето), ограничувањето на имиграцијата, олеснувањето на климатските ограничувања, владеењето на правото во ЕУ и промената на начинот на кој Европа се однесува кон Кина.

САД 5 ноември: Факторот Трамп

Дури и ако Доналд Трамп не биде избран за претседател, изборите и кампањата на 5 ноември би можеле да ја уништат структурата на американската демократија. И ако биде избран, може да има последици за големи делови од светот. Како би изгледало НАТО доколку победи Трамп? Замислете ја утехата за оние кои целосно би го растуриле сојузот.

И тука се сите диктатори и потенцијални диктатори на кои Трамп им даде топли зборови. За време на кампањата во Њу Хемпшир во саботата, Трамп го цитираше Путин кога тој го нарече американскиот претседател Бајден „закана за демократијата“. На истиот настан тој ги пофали севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун и унгарскиот националистички премиер Виктор Орбан.

Како овие зборови би можеле да се преточат во дело во случај на изборна победа на Трамп? На крајот на краиштата, тој веќе се обврза да го посети аргентинскиот претседател на радикалната десница, кој предложи пезосот да се замени со американскиот долар.

Ситуацијата во која светот ќе се најде за една година ќе биде одредена од милијарди гласачи кои гласаат или избегнуваат гласачки кутии со различни нивоа на слобода и транспарентност – и од политичарите кои ќе покажат до кој степен го почитуваат изборот на сопствените граѓани.