ИНТЕРВЈУ со Фатих Акин: Филмот може еден ден да те сака, а друг ден да биде кучка
Да не се филмските фестивали ќе мислиме дека филмот сè повеќе добива на визуелност, а сè помалку посветува внимание на содржината. Да не се филмските фестивали ќе мислиме дека повеќе не се прават филмови кои отвораат толку актуелни прашања и наметнуваат провокативни теми. Да не се фестивалите ќе мислиме дека повеќе не се прават ангажирани филмови, затоа што сè помалку има кој да ги гледа. И факт е дека во дистрибуција тие филмови, за разлика од блокбастерите, многу потешко си го пробиваат патот. Па сепак, тоа не значи дека повеќе нема автори кои сакаат да го променат светот и кои веруваат дека филмот ја има моќта да го направи светот подобро место за живеење. Еден од нив е и нашиот соговорник, германско-турскиот режисер Фатих Акин, кој верува во влијанието на филмот, но е доволно свесен за да знае дека една ластовичка не прави пролет.
Фатих Акин, познат по своите филмови: „Со глава в ѕид“, „На работ на рајот“, „Во јули“, „Душата на кујната“, „Звуците на Истанбул“, „Од никаде“, е годинешната ѕвезда на јубилејното 40. издание на „Браќа Манаки“, што не значи дека фокусот не е на мајсторите на фотографијата, но Акин, кој е дојден заедно со својот директор на фотографија, Рајнер Клаусман, со својот опус и актуелност покажува дека не е изменет филмот, туку нашиот однос кон него. И сè додека макар и еден верува во неговите пораки, тогаш ништо не е изгубено. Во Битола ќе можеме да го видиме неговиот последен филм „Златна ракавица“, вистинска приказна за еден сериски убиец. Разговорот со Акин го правевме пред фестивалот, но тој не сакаше многу прашања, а нема ни долги одговори, што на прв поглед делуваше разочарувачки, но кога ќе ги прочитате ќе сфатите зошто ги сакате неговите филмови.
Слободен печат: Вашите филмови се посветени на многу различни теми, но во суштината секогаш имаат нешто заедничко, а тоа е ангажираниот пристап и обидот да ги соочите луѓето со вистината, без оглед каква и да е. Дали тој пристап, и покрај признанијата, умее понекогаш да донесе и проблеми?
Фатих Акин: Филмот секогаш може да биде ризик. Не верувам дека филмот му останува секогаш верен на филмскиот автор. Филмското дело се менува и може да биде кучка. Може еден ден да те сака, а другиот ден да се претвори во своја спротивност. Без оглед на тоа што правењето филм е страст. Затоа мислам дека е важно да се нурнете во него и да заборавите на своите стравови, бидејќи штом еднаш сте се нурнале тогаш живеете и учите од тие последици.
СП: На некој начин припаѓате на два света, две традиции, две култури на живеење. Колку луѓето се подготвени да ја прифатат различноста? Вашите филмови често зборуваат токму за тие граници!
Фатих Акин: Ми се чини дека развојот во историјата на човештвото оди во една насока – што помалку светови, што помалку култури на живеење, помалку различности. Сѐ се претвора во едно глобално село. Тоа можеби нема да го прифатат сите, а некои луѓе, пак, имаат многу поголеми проблеми тоа да го прифатат. Мојата работа е рефлексија на тие прашања. Има голем потенцијал во овие прашања за раскажувач како мене.
СП: Филмот „Со глава в ѕид“ не само што направи голем успех, туку што е уште поважно, стана своевиден симбол на ослободувањето. Колку, според вас, денеска филмот може да изврши влијание, колку може да придонесе некои граници да се поместат?
Фатих Акин: Филмот е знак на времето. Не знам и не верувам дека еден филм може премногу да промени. Но, можеби бран на филмови, бран на книги и на дискусии можат да помогнат во преиспитувањето на општествените вредности.
СП: Филмот „Од никаде“, пак, беше директна реакција на некои ужасни настани и убиства во Германија од страна на неонацистите. Одѕивот беше голем и пораката секако е пратена, но како сето ова беше прифатено во Германија и пошироко, бидејќи зборуваме за предрасуди и екстремизам кои се многу живи?
Фатих Акин: Може да се каже дека филмот имаше успех во Германија. Дајан Кругер беше правата актерка која предизвика интересирање за оваа непријатна тема. Тоа беше некако како Дајан да и помогна на публиката да оди и да ги види тие работи. Тоа не беше само тема на филмот. Некои луѓе имаа навистина проблеми со тие прашања. За нив е многу полесно да ја слават мојата работа бидејќи се занимавам со проблемите на малцинството, а не на мнозинството. Во филмот „Од никаде“, сепак, се работи за мнозинство.
СП: Последниот ваш филм, кој всушност и ќе го видиме во Битола, се навраќа на вистинска приказна. Што е она што е пресудно да се занимавате со една тема, колку настаните, колку предрасудите, колку ограничувањата, колку апсурдот…, а колку самите луѓе? Бидејќи, факт е дека нема правила и дека понекогаш луѓето умеат навистина да изненадат!
Фатих Акин: Мојот последен филм беше предизвик на многу нивоа, како за мене, така и за публиката. Повремено ви треба предизвик. Најголемото изненадување беше тоа што се потрудив да ги одбегнам вообичаените трикови со кои еден таков карактер се обидувате да и го доближите на публиката. Одбив да дадам објаснувања. Нема објаснувања. Но, на некој начин, сепак ми се допаѓа мојот карактер. Тој е некој.
СП: За крај, а и во пресрет на вашето доаѓање во Македонија, би рекла дека за вас честопати велат германско-турски режисер или германски режисер со турско потекло, а и факт е дека вашите филмови тематски се поврзани со овие две култури на живеење, чии граници ги поместивте… Што би рекле вие за себе?
Фатих Акин: Зошто да ги комплицираме работите? Јас сум филмаџија…