Домот на уметникот како сцена – претстава „Под.готвено“ во скопско Чучер Сандево
Претставата „Под.готвено“ во режија на Дејан Спасовиќ својата театарска сцена ја пронајде во Руралниот културен центар „Ракатрак“ во скопското село Чучер Сандево и претставува вистински авантуристички предизвик за публиката.
Чардакот на една стара селска куќа во Чучер Сандево е претворен во сцена за изведба на претставата „Под.готвено“, поставена со драматургија и во режија на ликовниот уметник Дејан Спасовиќ. На чардакот претходните сопственици ги организирале семејните слави, а Спасовиќ одлучил на истото место да се слави – животот. Затоа во претставата се вклучени и јадење на превкусни специјалитети и пиење црвено вино.
Бројот на гостите е ограничен на 20, бидејќи толку има простор зад споените трпезариски маси, на кои се служат и пиењето и јадењето, кое се подготвува непосредно пред или за време на претставата.
– Во мојата речиси тридецениска работа во полето на уметноста најголем предизвик ми било да ги преиспитувам тенките „граници“ што условно го делат животот од уметноста и дали таа тенка мембрана е порозна и дозволува едното да се прелева во другото. Па така, и домот на уметникот станува сцена, а сцената станува дом – објаснува Спасовиќ.
Драматургијата на претставата е заснована на поезија од Ѓоко Здравески, кратка проза на Елизабета Баковска и на делови од драмскиот текст „Трите високи жени“ од Едбард Олби.
Трите актерки, кои играат лик на иста жена, но во различни возрасти од животот, на 18, 33 и 50 години, се Нина Елзесер, Слаѓана Вујошевиќ и Биљана Драгиќевиќ Пројковска. Како добри и вредни домаќинки тие ги служат гостите на славата, но ги искажуваат и своите најинтимни моменти што ги доживеале во возраста што ја играат. Кастингот е направен многу реално и возраста на ликот соодветствува на возраста на актерката. Така се добива впечаток дека драмскиот текст, всушност, е лично искуство изразено пред публиката.
Целото драмско дејство тивко и неподвижно од аголот во кујната го следи и Пача Мама, четвртата инкарнација на трите жени, кои повремено се сеќаваат на нејзините мудрости. „Светот е во тебе, не си ти во светот“, или „Не си капка во океанот, туку цел океан во една капка“ се мисли што низ устите на актерките ги пренесуваат спознанијата од животот на старата Мајка.
Покрај експерименталниот пристап и потребата длабоко да нурнат во себе за да ги извлечат емоциите на трите жени, актерките се ставени во ситуација да излезат од комоцијата на класичната театарска сцена и да бидат подготвени дејството да го изведат во рурален амбиент.
– Подготвувајќи го овој театарски перформанс, едно од основните нешта што сакав да им го овозможам на актерките да го почувствуваат е дека за да се случи уметност, не е потребно да се заглавиш во етаблираната форма. Напротив, уметноста е таму каде што има потребни и доволни услови таа да се случи: перформер, гледач/партиципиент и просторот помеѓу нив. Така, овој перформанс може да се одигра на разни очекувани и неочекувани места. Мислам дека тоа им беше интересен предизвик на актерките и дека сесрдно го прифатија – посочува Спасовиќ.
Претставата е вистински предизвик и за публиката. За да стигнете до уметничкиот, мора прво да поминете низ авантуристичкиот предизвик. Доколку никогаш не се биле во тој дел на Скопска Црна Гора, најдобро е однапред да побарате ГПС-локација за да бидете сигурни дека ќе ја пронајдете вистинската куќа.
Во однос на уметничкиот предизвик, имајте предвид дека ќе треба да го активирате и внатрешното огледало и да се преиспитате за некои одлуки што сте ги донеле на одредена возраст во својот живот. За време на претставата не срамете се да се напиете вино и да пробате од специјалитетите што ви се нудат.
Во претставата има и музика и песна и танц, затоа ослободете ги своите емоции. Притоа изострете ги и своите сетила и внимателно слушајте ги репликите на ликовите. Понекогаш е добро во животот да учиме на туѓите искуства, бидејќи „треба да се победат стравовите и демоните во себе – така ќе живееме цела вечност“, кажува една од репликите во претставата.
(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 151, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 22-24 октомври 2022)