За клиентите, наплатата за самонаплата требаше да обезбеди удобност и брзина. Трговците се надеваа дека тоа ќе им донесе големи заштеди. Бидејќи, зошто да платите шест вработени, кога можете да платите еден за да ги надгледувате клиентите кои самите ги скенираат производите? Сепак, технологијата за самоплаќање пропадна колосално. Ова се тврди во напис на Би-би-си во кој се опишуваат искуства со каси за самопослужување во Велика Британија и САД. Клиентите се уште чекаат на ред пред редовните фискални каси. Нивните „попаметни“ верзии ретко или воопшто не се користат и често се расипуваат. Технологијата, барем во овој случај, направи повеќе проблеми отколку што вреди, пренесува тпортал.

„Ништо од ветеното не беше реализирано. Продавниците го гледаа само-чекирањето како нешто возбудливо, нешто што ќе ги намали нивните трошоци – тие само требаше да ги заведат клиентите со новата технологија. Но, излегува дека луѓето не го сакаат тоа и им треба помош кога користат каси за самонаплата. На крајот, малопродажните синџири не штедат, туку губат пари“, вели Кристофер Ендрјус, вонреден професор и раководител на одделот за социологија на Универзитетот Дру во САД и автор на книгата „Преморен потрошувач: Самопроверки, супермаркети, и „Направи го – сам економија“.

Многу од трговците на мало на компанијата инвестирале милиони – ако не и милијарди – долари во технологијата за самоплаќање, за која Ендрјус вели дека била развиена во текот на 1980-тите и почнала да се појавува во продавниците во 1990-тите. И покрај трошоците за нивната инсталација, многу трговци сега се откажуваат од овие „паметни“ каси. Волмарт отстрани некои за да спречи кражба, а синџирот супермаркети Бутс во Велика Британија, исто така, го намали бројот на самопослужни каси бидејќи клиентите велат дека се бавни и несигурни.

Долар Џенерал, еден од најбрзо растечките трговци на мало во САД, исто така ја преиспитува својата стратегија. Некои американски трговци на мало ги наведуваат кражбите како мотив за отфрлање на касите за самонаплата. Податоците покажуваат дека продавниците што користат технологија за само-чекирање имаат стапки на загуба двапати од просекот во индустријата. Друг неуспех на технологијата за самопроверување, велат експертите, е тоа што во многу случаи тоа едноставно не води до заштеда на трошоците на кои се надеваа компаниите. Потрошувачите сакаа оваа технологија да функционира и ја дочекаа со раширени раце. Во истражувањето на 1.000 американски купувачи од 2021 година, 60 отсто рекле дека претпочитаат да користат само-чекирање наместо со вработен кога имаат избор, но 67 отсто од нив имале некаков проблем со само-чекирање.

Повторно, без оглед на фрустрациите со новата технологија, многу големи малопродажни синџири во САД и Обединетото Кралство најверојатно ќе ги задржат касите за самопослужување поради намалените трошоци. „Тие потрошија на нив и сè уште се надеваат дека ќе ги натераат клиентите да ги користат повеќе“, вели Ендрјус.

И во Македонија не заживеаја касите за самонаплата!

Самопослужните каси во трговијата, пред две години стигнаа и кај нас. Компанијата „Тинекс“ за првпат во земјава воведе едно вакво иновативно решение за наплата во еден свој супермаркет. Употребата на касата е едноставна, брза и лесна во само 3 чекори, а плаќањето е со употреба на картичка, изјавија тогаш за „Слободен печат“ од „Тинекс“. Но, оттогаш до денес, ниту еден друг трговски синџир не подлегна на овој иновативен тренд за наплата на купените производи.

– Секој новитет е добредојден, но сепак нивото на технолошка писменост кај македонските граѓани далеку заостанува зад западните земји. Кај нас сè уште доминира навиката да се плати на каса, да се помуабети со продавачите, како дел од традицијата. Светот цели кон дигитализација, ама тоа ја нарушува хуманата димензија – објаснува за „Слободен печат“ Маријана Лончар Велкова, претседателка на Организацијата на потрошувачи.