На 17 декември (недела) во Србија ќе се одржат предвремени парламентарни и локални избори, кои претставуваат своевиден референдум за поддршката на српскиот претседател Александар Вучиќ. Во очи на едни од најзначајните избори во Србија Би-Би-Си објави анализа за очекувањата од изборите и доминацијата на Вучиќ.

Според Британската радиодифузна корпорација(Би-Би-Си) претседателот на Србија, Александар Вучиќ, можеби нема да учествува на парламентарните избори во недела, но неговиот имиџ и име се во центарот на кампањата на неговата партија.

Неговата навидум про-ЕУ, но идеолошки недостижна до европските политики, Српска напредна партија (СНС) уживаше низа победи откако за прв пат ја презедоа функцијата во 2012 година. Иако тој повеќе не е официјално лидер на партијата, претседателот Вучиќ е доминантна фигура во српската политика во изминатата деценија и изборната кампања го покажува тоа, анализира Би-Би-Си.

„Сите опозициски партии, единствената програма што ја нудат е : „Александар Вучиќ е лош, тој е тиранин, тој е автократ“, вели премиерката Ана Брнабиќ.

Таа е исто така член на СНС и воопшто не се срами да ја воспостави врската со претседателот – постојано мислејќи на г-дин Вучиќ заклучува медиумиот, повикувајќи се на последното интервју што Брнабиќ го дала за Би-Би-Си.

Пораката изгледа јасна: гласот за прогресивците е глас за г-дин Вучиќ. Раша Недељков, кој е програмски директор на изборниот мониторинг ЦРТА (Центарот за истражување, транспарентност и отчетност), вели дека фокусот на претседателот е проблематичен.

„60% од луѓето мислат дека Вучиќ е кандидатот – без разлика дали на националните или на локалните избори. Тоа е огромна измама“, изјавил Недељков.

Но, ако е измама, има значителна моќ. Вучиќ и неговата партија уживаа во непрекината победничка серија на изборите што се протегаа пред повеќе од една деценија.

Тие анкети дојдоа брзо и една по друга во тој период. Последните парламентарни избори се одржаа пред само 20 месеци. А пред тоа избори имаше и во 2020 година.

Но, на овие избори, СНС може да се соочи со построга конкуренција. Повеќето опозициски партии кои се за членство на Србија во Европската унија се согласија да се борат на изборите како коалиција, анализира Би-Би-Си.

Тоа е „голем чадор“ со партии-членки кои се движат од зелени активисти до конзервативци. Анкетите покажуваат дека про-ЕУ опозиција е многу попривлечна за гласачите како обединет предлог отколку како поединечни партии.

Нивната изборна листа се нарекува „Србија против насилството“, што го одразува нејзиното потекло- од протестите што уследија по двете масовни престрелки што ја згрозија земјата во мај. Опозицијата тврди дека убиствата ја одразиле културата на реторичко и физичко насилство промовирана од Вучиќ, СНС и нивните сојузници во медиумите.

„Тоа е она што ѝ треба на Србија во моментов, произлезе од огромните протести. Кога стана очигледно дека владата нема да исполни ниту едно од барањата на народот на улиците, сите ние – како проевропски партии – решивме да се собереме и да го направиме она што луѓето го бараа од нас со години“, вели Борко Стефановиќ, заменик-претседател на централно-левичарската Партија за слобода и правда.

Србија против насилството можеби бараше избори. Но, тие ќе се соочат со тешка битка да ја оспорат доминацијата на напредните бидејќи СНС имаат добро подмачкана партиска машинерија. Изборниот монитор CRTA посочува дека партијата на Вучиќ има поддршка и корист и од широко пријателските медиуми. Раша Недељков жали за „хроничен недостаток на плурализам“ и забележува дека претседателот Вучиќ имал повеќе од 250 телевизиски обраќања само оваа година.

Опозицијата ја обвинува СНС и за „државно заробување“ – користење јавни ресурси за партиски цели.

Премиерката Ана Брнабиќ пак тврди дека „изборите се фер, а медиумите се, всушност, доста отворени за опозицијата“.

Во реалноста, вели таа, согласноста за предвремени избори покажува дека владата не е ни близу до автократија како што впрочем тврдат нејзините најстроги критичари.

„Во духот на демократијата сакавме да кажеме да. Опозицијата тврдеше дека сме го изгубиле кредибилитетот и легитимитетот и дека треба да се одржат избори, ние како партија никогаш не бегаме од избори – ако некој мисли дека сме го изгубиле легитимитетот и сака да го провери двапати, секогаш можеме да го направиме тоа Како и да гласаат луѓето, ние ќе го почитуваме тоа“, кажа Брнабиќ.

Според британскиот медиум, дел од причината за долгиот период на власт на прогресивците е недостатокот на веродостојна алтернатива. Демократската партија се распадна откако ја загуби власта во 2012 година – и ниту една од добиената констелација помали партии не порасна доволно за да има реална можност за формирање влада.

Поделената опозиција совршено им одговараше на прогресивците. И Вучиќ успешно се претстави како силна фигура потребна за да и донесе просперитет на Србија.

Коалицијата Србија против насилството барем им нуди на гласачите заедничка алтернатива.

Но, операциите на Зелено-левичарскиот фронт – еден од членовите на коалицијата – се прилично директни за разлика од мазната кампања на прогресивците. Нивното седиште во Белград е сместено во адаптирана продавница, во која работат млади волонтери, со греалки на гас што го спречуваат зимскиот студ.

„Никогаш не можете да бидете целосно подготвени како тие“, вели претседателката на партијата Билјана Ѓорѓевиќ , „но ние не се плашиме од избори, бидејќи знаеме дека ќе нè има повеќе. А особено во Белград, каде знаеме дека можеме да победиме“.

Ана Брнабиќ вели дека „на Србија и треба стабилност“ за СНС да ја спроведе својата програма за подобрување на инфраструктурата и зголемување на платите и пензиите.

Кај опозицијата расте нивото на возбуда, па гласањето во недела ќе покаже дали нивниот обединет фронт го убедила електоратот, пишува Би-Би-Си.