Дезинформациите остануваат глобален проблем кој не познава национални и геополитички граници, а тоа и не е нешто ново. Клучната тактика за спротивставување на штетното ширење и влијание на популарно наречената инфодемија, токму од овие причини, лежи во соработката меѓу сите актери кои работат на проверка на фактите. Во ерата на дигиталните технологии и сè поголемите можности на нашето виртуелно постоење, инфодемијата особено добива на интензитет преку социјалните мрежи. Таму, како своевиден лек, стапува на сила соработката на сите вредни работници за неутрализирање и борба против оваа појава.

Добар пример е она што се случи во првите месеци од постоењето на иницијативата за проверка на факти Factchequeado (превод од шпански: Проверени факти), покрената од Chequeado (Проверено) од Аргентина и Maldita (Проклетство) од Шпанија, со цел да се спротивстави на дезинформациите што циркулираат во латиноамериканските и шпанските заедници во САД. Како што веќе напиша Демостат во еден од своите написи, пандемијата на дезинформации се шири многу ефикасно и забрзано во шпанското говорно подрачје, но не ги заобиколува Соединетите Американски Држави.

Така, во еден момент минатата година, јавноста ја дозна и приказната за Ана, која е верна читателка на содржините на Малдита, и чиј профил на апликацијата за запознавање Тиндер се совпадна со профилот на извесен Томас Пол – наводен наредник во армијата на САД кој бил во мировна мисија na привремен престој во странство. Или барем така тврдеше. Двајцата продолжиле да комуницират преку апликацијата WhatsApp, каде што дотичниот наводен следбеник покажал многу чудна наклонетост кон нашата Ана од приказната, која ги надминала границите на логично однесување меѓу две непознати лица.

Сепак, голема препрека ја спречи двојката да биде заедно: Пол рекол дека го испраќаат во Украина и дека ќе му требаат повеќе од 6.000 евра за да се врати дома. Тогаш Ана сфаќа дека станала жртва на измама.
Реалноста е дека Тиндер профилот на нашиот дотичен Пол содржи фотографии кои му припаѓаат на американскиот војник Тајлер Томас, кој има над 40.000 следбеници на Инстаграм.

Ова секако не е прв случај на лажен профил на Тиндер. Тактиката е позната како „кетфишинг“ – измамник користи лажен онлајн идентитет за да ѝ пријде на одредена личност преку некој канал за комуникација и емотивно да се поврзе со неа. Потоа доаѓа делот кога превезот полека почнува да паѓа и измамникот бара помала или поголема еднократна или повеќекратна сума пари за да реши одредено „итно финансиско прашање“ што го мачи.

Сепак, еден од камен-темелниците за третирање на вакви и слични појави на инфодемија е токму соработката на меѓународно ниво, која треба да ги надмине територијалните и геополитичките рамки за успешно да се спротивстави на растечката пандемија на лажни информации и измамници.

Така, Chequeado, како многу светол пример за добра практика на наднационално ниво, ги прошири своите активности и преку зголемување на каналите за комуникација и објавување на наодите до кои доаѓа, не само на својата веб-страница, туку и преку социјалните мрежи и преку група на апликацијата WhatsApp. Сепак, клучот за успехот лежи во фактот што ги пласира проверените информации преку разни други медиуми, како и преку партнерства со десетина организации за проверка на факти и медиумски организации во шпанската и латино заедниците низ САД.

И така настанува верижна реакција и домино ефект на лекување на инфодемијата. Така, независниот интернет портал на шпански јазик од Северна Каролина, Enlace Latino NC, како еден од партнерите на оваа мрежа, ја објави приказната за нашата Ана. Така, друга читателка, Алехандра од Венецуела, ја видела статијата и контактирала со колегите од порталот за да им се заблагодари затоа што искуството на Ана ѝ помогнало и самата да избегне слична судбина. На крајот, стотици читатели на голем број медиуми од партнерската мрежа на иницијативата Chequeado ја пренесоа оваа приказна и дадоа свој личен придонес.
Од друга страна, пак, и академски истражувачки трудови, покажаа дека проверката на фактите во пракса навистина функционира – се покажа дека е малку веројатно дека луѓето ќе споделуваат содржини што алатка/иницијатива за проверка на факти ги означила како лажни или содржини што доведуваат до заблуда.

Научните студии од оваа област нè предупредуваат и дека времето е исто така важно. Многу важно. Колку побрзо се реагира и постапува по лажна или погрешна содржина, толку се поголеми шансите во одреден момент да се прекине домино ефектот од неговото штетно влијание.
Конечно, важно е да се нагласи дека транснационалната соработка не е само уште еден вид алтернативен пристап за решавање на работите – таа е неопходна во борбата против дезинформациите. Споделувањето проверени содржини низ земји, региони и континенти не само што е корисно, туку е неопходно. Вредноста која се создава преку градење партнерска заедница и доверба, исто така, не е само корисна, туку и неопходна.

Во свет и во време кога секојдневно преку глобалниот интернет се споделуваат огромен број непроверени содржини, соработката е conditio sine qua non (услов без кој не се може) за поуспешна, побрза и поквалитетна борба против инфодемијата. Тоа не е корисност, тоа е наша неопходност и потреба.

Извор: Demostat Автор: Тамара Бајчиќ