Секогаш кога Меѓународниот кривичен суд (МКС) отвора истрага за тековна војна, неизбежно e да се постави прашањето: Дали стремежот за одговорност ризикува да ги остави завојуваните страни без поттик, ама сепак и да ја продолжат борбата?

Истото прашање повторно се поставува сега кога обвинителот на МКС Карим Кан донесе значајна одлука да побара налози за апсење на највисоките лидери на Израел и Хамас.

Дебата „мир против правдата.

Научниот соработник и професор Марк Керстен кој се занимава со кривична правда и криминологија во својата анализа пишува дека не постои посебен клуч што помага да се отклучи врската помеѓу решавањето на војните и постигнувањето одговорност за злосторствата за време на војната.

„Не постои единствен одговор на ова прашање што се применува во различни контексти. Но, еве неколку работи кои се вистинити: МКС може да ги комплицира мировните преговори. Но, „покомплицираните“ мировни преговори не мора да значат „полоши“ мировни преговори. Земете ја Колумбија, на пример, каде што МКС имаше децениско прелиминарно испитување. Процесите за одговорност за кои се преговараше за време на мировниот процес таму се претворија во значајна правда за многу од воените злосторства извршени од владата и бунтовничката група Револуционерни вооружени сили на Колумбија (ФАРК). Освен тоа, за МКС да ги поткопа мировните преговори, на прво место мора да постои реална перспектива за мировен процес. Ако таквите преговори не постојат, тврдењето дека барањето одговорност ќе ги уништи е веројатно црвена харинга, аргумент наменет да ги заштити сторителите на злосторствата“, пишува Керстен.

Во конфликтот меѓу Израел и Палестина, нема мировни преговори за МКС да ги комплицира или поткопува. Поинаку кажано, правдата не може да го поткопа мирот ако мирот не е на маса.

Тековните преговори за ослободување на заложниците и прекинот на огнот се чини дека нема да бидат засегнати од налозите на МКС со оглед на тоа што од нив се побарани лидери од двете страни и дека војната веќе се чини дека е политички егзистенцијална за израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху и министерот за одбрана Јоав Галант, пренесува „Ал Џезира“. 

И ако налозите влијаат на разговорите, тоа всушност може да биде позитивно. Јувал Шани, професор по меѓународно право на Хебрејскиот универзитет во Ерусалим, ја истакна токму оваа точка како одговор на барањето на обвинителот на МКС за налози за апсење, велејќи дека тоа „може да биде уште еден поттик за Израел да ја доведе војната до крај, бидејќи се чини дека да биде во состојба на опашка“. Друга надеж е дека, бидејќи Израел е демократска држава, акцијата на МКС ќе го охрабри народот на Израел да ја урне својата влада и да ја замени со влада која бара мир и палестинска државност – и која не гладува и коле цивили толку желно.

Надвор од можните последици врз преговорите за прекин на огнот или мировниот процес, дали акцијата на МКС може да ги влоши работите на терен, поопасни и поубиствени за цивилите?

Израел рече дека ќе ги казни Палестинците, меѓу другото, со замрзнување на преносот на даночните приходи што ги собира за палестинската управа, доколку МКС издаде налози за апсење. Соединетите Американски Држави, Канада и други претходно им се заканија на Палестинците со последици, вклучително и повлекување на помошта за палестинските хуманитарни организации, доколку МКС ги нападне израелските лидери.

„Но, тоа не го прави МКС. Израел не е обврзан да го отстрани своето незадоволство поради налозите за апсење со администрирање на дополнително насилство врз палестинските цивили. Ако Израел одлучи да одговори на налозите на МКС со одбивање на помош за Палестинците во Газа, тоа нема да биде поради МКС, туку затоа што израелската влада го нормализира гладувањето на цивилите како чин на одмазда“, додава Керстен.

Нема морално, правно или политичко оправдување за сојузниците на Израел да ги казнуваат цивилите за истрага на единствениот веродостоен, непристрасен и независен суд кој ги истражува злосторствата врз палестинските и израелските жртви на злосторствата на злосторствата. Казнувањето на Палестинците за поддршка на прибегнувањето кон меѓународното право е за осуда и само по себе е чин против мирот што треба да се осуди.

Но, тоа не го прави МКС. Израел не е обврзан да го отстрани своето незадоволство поради налозите за апсење со администрирање на дополнително насилство врз палестинските цивили. Ако Израел одлучи да одговори на налозите на МКС со одбивање на помош за Палестинците во Газа, тоа нема да биде поради МКС, туку затоа што израелската влада го нормализира гладувањето на цивилите како чин на одмазда.

Нема морално, правно или политичко оправдување за сојузниците на Израел да ги казнуваат цивилите за истрага на единствениот веродостоен, непристрасен и независен суд кој ги истражува злосторствата врз палестинските и израелските жртви на злосторствата на злосторствата. Казнувањето на Палестинците за поддршка на прибегнувањето кон меѓународното право е за осуда и само по себе е чин против мирот што треба да се осуди.

„Оние кои велат дека акцијата на МКС ќе ги влоши работите на терен, треба да ги прашаме: Полошо од што? Повеќе од 35.000 луѓе се убиени во Газа во седумте месеци од 7 октомври. Меѓународниот суд на правдата рече дека постои веродостоен случај да се сослуша дека Израел врши геноцид врз палестинските цивили во Газа. Обединетите нации прогласија глад во северниот дел на Газа. Децата намерно масовно се изгладнуваат. Секој универзитет во Палестина беше систематски уништен од израелските сили, што доведе до обвинувања за „схоластицид“. Повеќето болници и извори на чиста вода за пиење се уништени или оштетени. Над еден милион луѓе се соочуваат со вистинска закана од колење во Рафах“, се додава понатаму во анализата.

Списокот продолжува. Значи, повторно: Како може МКС да ги влоши работите? Последните 20 години покажуваат колку е брутален и насилен овој конфликт без одговорност. Сега е време да се смени курсот. Погрешно е да се тврди дека одговорноста, наместо сторителите на шоуто, може да ги уништи шансите за мир меѓу Израел и Палестина, стои во анализата.

Дали ова значи дека налозите за апсење ќе донесат мир? Се разбира не. МКС не се занимава со создавање мир. Тоа е во бизнисот на следење на одговорност за воени злосторства, злосторства против човештвото и геноцид. Но, внимавајте на несебичните тврдења на поддржувачите на израелската влада дека МКС ќе ги поткопа таканаречените „мировни преговори“ кои не прават ништо друго освен промовирање на статус кво на неказнивост.

Гладливиот народ на Палестина, исто така, беше изгладнет од пристап до одговорност. Можеби нема да донесе мир, но време да и се даде шанса на правдата.