Смрт на лидер во Кина може да доведе до големи промени, тоа се случило по Мао Це Тунг, а може да доведе и до политички пресврт, како што било кога тагувањето за Ху Јаобанг се претворило во протести на плоштадот Тјенанмен во 1989 година.

Поради оваа причина, смртта на поранешниот премиер Ли Кечијанг веќе предизвика различни мерки за да се обезбеди одржување на стабилноста, пишува Би-Би-Си.

Во тек е акција за спречување на употребата на ВПН за да се намали пристапот на кинеските граѓани до деловите на интернетот што не се контролирани од Комунистичката партија. Партијата не сака жалост за популарниот, либерален, поранешен лидер број два да генерира поширока критика на актуелната администрација, предводена од Си Џинпинг.

Не е само тоа што Ли почина толку ненадејно, претрпувајќи срцев удар само неколку месеци по повлекувањето, туку поради она што тој го претставуваше: начин на потенцијално управување со Кина со различни приоритети од оние на генералниот секретар Си.

Тој беше светол прагматичар кој не изгледаше толку загрижен со идеологијата. И ова е една од причините зошто тој пресече толку осамена фигура во претходниот, седумчлениот Постојаниот комитет на Политбирото, најмоќното тело за одлучување во земјата.

Потоа, тука е она што стана познато како „Индекс Ли Кечианг“, кој се појави преку познатата белешка на американскиот Стејт департмент и излезе на виделина во Викиликс. Како тогашен партиски секретар на провинцијата Лиаонинг, Ли се вели дека му рекол на американскиот амбасадор во 2007 година дека локалните бројки за БДП се неверодостојни како начин за оценување на економското здравје.

Тој, наводно, рекол дека користел три други показатели за да го анализира растот: обемот на железничкиот товар, потрошувачката на електрична енергија и исплатите на банкарски заеми.

Критикувањето на официјалната статистика на Кина, дури и зад затворени врати, за Американците не може да биде добро кај неговите политички противници.

Поранешниот премиер важеше за една од најпаметните политички фигури на неговата генерација. Тој беше примен на престижниот Правен факултет на Универзитетот во Пекинг веднаш откако универзитетите беа повторно отворени по катастрофалната културна револуција на претседателот Мао.

Во партијата во која доминираа инженерите, тој беше економист, кој стана познат по тоа што „кажа како што е“ со искрено и јавно признавање на економските проблеми на Кина како средство за изнаоѓање решенија за нив.

За време на неодамнешната пандемија, тој зборуваше за штетата што пристапот на Си за нулта ковид политика и ја нанесе на економијата и на обичните Кинези. Секако, тој не го доведе во прашање директно главниот лидер на земјата, ниту самата политика, но не ги прекри ниту влијанијата на мерките за подобрување.

Во мај 2022 година, за време на виртуелен состанок за кој се вели дека вклучи повеќе од 100.000 владини и деловни претставници, тој најпрво зборуваше со пофални зборови за „ефективната работа“ на службениците кои се соочуваат со „неочекувани предизвици“ за време на кризата, но потоа продолжи: „Тешкотиите, во некои области и до одреден степен се дури и поголеми од тешкиот шок од пандемијата во 2020 година“.

Тој додаде дека постои јасен пат напред, велејќи дека „развојот е основа и клуч за решавање на сите проблеми во Кина“.

„За да направиме добра работа за превенција и контрола на епидемијата, потребни ни се финансиски и материјални ресурси. Потребен ни е развој за да се поддржи стабилното вработување, егзистенцијата на луѓето и спречувањето на ризикот“, рече тој.

Во мај минатата година, со нулта-ковид политиката сè уште во сила, тој се појави без маска на универзитет во провинцијата Јунан. А ниту студентите, ниту службениците што се собраа околу него не носеа маски. Ова поттикна вирална дискусија на социјалните мрежи, со објави во кои се фалеше премиерот. Наскоро хаштагот #PremierAtYunnanUniversity беше цензуриран.

Во текот на првата година од ковид, како лице технички одговорно за економијата, Ли одлучи да го промовира капацитетот за создавање работни места на уличните тезги и беше виден како посетува улични продавачи во провинцијата Шандонг.

Речиси веднаш, уличните продавачи се вратија на улиците на Пекинг, откако беа забранети со години. Но, никогаш немаше да им биде дозволено да останат, барем не според визијата на Си за тоа како треба да изгледа кинескиот главен град.

Неколку дена по т.н. притисок на Ли да ги оживее уличните тезги, овој потег веќе беше поткопан во весникот на Пекингскиот општински партиски комитет, Пекинг Дејли. Беше испратен коментар во кој се вели дека уличните тезги се „нехигиенски и нецивилизирани“. Потоа се приклучија и други државни медиуми со слични пораки. Дека градската власт можеше толку брзо – и толку јавно и ефективно – да ја поништи предложената политика на премиерот на земјата, покажа колку е ограничена неговата моќ.

За време на претходната влада на Ху Џинтао, со нејзиното колективно раководство, тоа немаше да биде возможно. Различните фракции во Партијата мораа да бидат избалансирани. Но, под Си тоа е или неговиот начин или никаков друг.

Пред Ли да поднесе оставка во март оваа година, тој беше последната висока владина фигура поврзана со ерата на Ху и нејзиниот начин на вршење на работите. Неговото присуство претставуваше едно друго време, помалку политички ревносен пристап, кој повеќе се фокусираше на деловната активност отколку на партиското слогање.

Како човек кој течно зборувал англиски јазик, тој бил многу пошармантен кога се среќавал со странските лидери. Тој, исто така, често им мавтал и им се насмевнувал на новинарите кои се собирале за да ги снимаат неговите официјални состаноци.

Тоа што неговата смрт дојде само неколку месеци по необјаснетата смена на министрите за надворешни работи и одбрана од висок профил, само ја зголеми нејзината потенцијална чувствителност. Претстојните официјални церемонии за негово сеќавање ќе се постапуваат многу внимателно, за да не поттикнат ни малку симпатичен поглед на поранешниот премиер што може да се коси со сегашниот пат на владата.

Оние што ги гледаат кинеските платформи за социјални медиуми ќе ги следат изливите на тага и шок на интернетот, како што го паметат обичните луѓе. Ли дојде низ редовите на Комунистичката партија во исто време со Си и, во еден момент, беше во трка да стане генерален секретар, наместо кинескиот претседател. Направени се многу шпекулации за тоа каква би можела да биде Кина сега, доколку Ли ги презел уздите како врвен лидер.