На почетокот на декември во Замбија биле уапсени седум хрватски државјани, поради сомнежи за валидноста на документите за посвојување малолетни деца од ДР Конго. Истрагата сѐ уште е во тек, а хрватските институции ја пренесуваат надлежноста во процесот на посвојување, пренесува хрватски Индекс.

Истрагата во која се вклучени повеќе надлежни органи ќе утврди што навистина се случило, дали некој фалсификувал документи од Конго или не успеал во процесот на посвојување деца од Конго кои добиле хрватски документи. Во моментов има различни теории за ова и се шират разни информации и дезинформации.

Во средата дојде и до недоразбирање кога претседателот на Врховниот суд на Хрватска, Радован Доброниќ изјави дека хрватските судови направиле грешка и дека постапката врз основа на која децата од Конго добивале хрватски документи не е валидна, бидејќи Конго е потписник на Конвенцијата за заштита на децата, затоа постапката треба да биде различна.

Но, Доброниќ подоцна призна дека направил грешка и ги помешал Република Конго и Демократска Република Конго. Имено, ДР Конго не е потписник на Конвенцијата и постапката за посвојување е во надлежност на судовите, а не на Министерството за семејство и социјална политика.

Тој најави дека за усвојувањето Врховниот суд ќе се произнесе во четврток.

Што се знае досега?

Фактите се дека ресорното Министерство за труд, пензиски систем, семејство и социјална политика известило дека две од четирите уапсени двојки се запишани во Регистарот на потенцијални посвоители, што значи дека само две двојки имаат започнато правилна постапка за посвојување.

Во постапката за меѓудржавно посвојување, предусловите за посвојување мора да бидат кумулативно исполнети во согласност со законодавството и на земјата на потекло на детето и на земјата на потенцијалните посвоители.

Доколку се работи за земја што ја потпишала Хашката конвенција за заштита на децата и соработка во врска со посвојувањето меѓу државите, откако потенцијалните посвоители ќе добијат зелено светло од надлежниот центар за социјална работа (ЦЗСС) за нивната соодветност за посвојување, го испраќаат барањето за посвојување до Министерството со назнака од која држава сакаат да посвојат дете. Процесот понатаму го води Министерството.

Доколку, пак, станува збор за земја која не е потписничка на Конвенцијата, како што е ДР Конго, потенцијалните посвоители, по постапката пред ЦЗСС, самостојно поднесуваат барање за посвојување на дете од друга земја до надлежните институциите на таа земја, во согласност со нивните прописи.

По завршувањето на постапката за меѓудржавно посвојување, посвоителите мора да побараат признавање на странската судска одлука за посвојување од надлежниот суд во Хрватска.

Министерот за внатрешни работи на Хрватска, Давор Божиновиќ потврди дека посвоените деца од ДР Конго ги имаат сите потребни хрватски документи. Тие се запишани во регистрите, имаат хрватски лични карти и пасоши, а сите хрватски документи ги добиле врз основа на судски одлуки.

Од хрватското МВР за „Хина“ појаснуваат дека барањата за издавање патни исправи и лични карти на децата поднесуваат родителите, а децата до 12 години не мора да присуствуваат при поднесувањето на барањето. Врз основа на податоците запишани во матичната книга на родените и во граѓанската книшка, на посвоените деца, како и на другите граѓани кои се хрватски државјани, им се издаваат документи за чие издавање е надлежно хрватското МВР.

Хрватското МВР посочува и дека конкретниот случај на стекнување хрватско државјанство не е во нивна надлежност, бидејќи детето на странски државјанин или детето без државјанство посвоено од хрватски државјани, државјанство стекнува по потекло, согласно одредбите од Законот за хрватско државјанство, така што по постапката за посвојување детето се запишува во надлежната матична служба запишано во матичната книга на родените и во книгата на граѓани.

Посвојувањето од ДР Конго е забрането?

Американскиот Стејт департмент на своите страници во врска со меѓудржавните посвојувања од ДР Конго во САД наведува дека посвојувањето не е законски возможно во овој момент и продолжува силно да препорачува да не се започнуваат нови посвојувања во ДР Конго во овој момент.

„Поради прекин на посвојувањето и континуирано суспендирање на издавање излезни дозволи во случаи на посвојување, посвоените деца немаат законски можности да ја напуштат државата“, се наведува во известувањето.

Обединетото Кралство, на пример, според информациите од веб-страницата на владата, советува да не се посвојуваат деца од ДР Конго, а исто така беше истакнато дека ОК не ги признава посвојувањата од ДР Конго бидејќи таа земја не е потписник на Хашката конвенција за заштита на децата.

Во 2013 година, ДР Конго воведе мораториум за излезните визи за деца посвоени од странски родители, наведувајќи го како една причина стравот дека децата би можеле да бидат жртви на злоупотреба или трговија со луѓе.

Од друга страна, Ројтерс во 2015 година напиша дека забраните за посвојување меѓу државите всушност го поттикнале црниот пазар на трговија со деца.

„Посвојувањата во ДР Конго станаа работа за владини агенти, судии, адвокати, претставници на агенции за посвојување и сиропиталишта“, изјави тогаш анонимно за Ројтерс лице запознаено со процесот во Киншаса, главниот град на ДР Конго.

Но, во 2016 година, Ројтерс објави дека ДР Конго сè уште одобрила излезни визи на голем број деца посвоени од европски, канадски и американски семејства.

Хрватските медиуми јавуваат дека уапсените посвоители отишле во Замбија да ги земат децата, наводно поради сопствена безбедност, а замбиската полиција ги уапсила под сомнение за трговија со луѓе.

Состојбата во ДР Конго е навистина нестабилна, велат од хрватското Министерство за надворешни работи, кое во своите препораки за патување советува да се избегнуваат сите несуштински патувања поради нестабилната и опасна политичко-безбедносна ситуација во таа земја.

Стејт департментот посочува дека насилните злосторства – вооружени грабежи, вооружени упади во домови и физички напади – се чести во ДР Конго, додека локалната полиција нема ресурси за ефективно да одговори на сериозните злосторства.

Осум хрватски државјани се уште се во затвор во Замбија, а четири деца на возраст од една до три години, како што објави замбискиот портал „Лусака тајмс“, се предадени на системот за социјална заштита.