Претпразничните гужви на маркетите покажуваат дека овие места каде што директно се среќаваат производителот на стока и купувачот и понатаму заземаат значајно место во набавката на прехранбени производи. Податоците на Републичкиот завод за статистика укажуваат дека вкупната вредност на прометот на земјоделски производи на пазарите во Република Србија во првите девет месеци од годинава изнесува околу 39,3 милијарди динари, изјави Саво Дувњак, извршен директор на деловното здружение „Пазари. на Србија“.

Во однос на истиот период лани, изразено во тековни цени, прометот со земјоделски производи на пазарите е поголем за 10,9 отсто. Инвеститорите внесуваат капитал, но и го изнесуваат. Од сè што стигнува на пазарот од нивите, бавчите, реките, езерата и шумите, петтина се продава на пазарите, барем така беше во првите девет месеци од годинава. Но, Дувњак вели дека иако станува збор за значителна количина на прехранбени производи кои на маркетите наоѓаат директен пат до купувачот, сепак маркетите постепено ја губат својата клиентела.

Конкуренцијата за зелените пазари се исто така трговски центри, каде се поставени полиците на пазарот. Но и промените во навиките на купувачите и помалиот интерес на земјоделските производители и занаетчии, доведоа до тоа дека во последните десет години пазарите изгубија околу 12 отсто од пазарниот удел.

„Значителен дел од навиките на клиентите се променија и се зголемува понудата и достапноста на различни видови на прехранбени производи. Во исто време, аграрната политика која доминантно ја поттикнува консолидацијата на земјоделските стопанства, масовното индустриско производство и корпоративниот бизнис модел, не е погодна клима за малите земјоделци и микро-претприемачите кои го сочинуваат најзначајниот дел од понудата на пазарите.  Компаниите кои се занимаваат со комунална активност на управување со пазарот, затоа треба да одговорат на голем број предизвици. Основно е како да се приспособат капацитетите и опремата на пазарите на потребите на нивните корисници на услуги, како да се зачуваат на пазарите и како да се стимулираат и привлечат млади, претприемнички и иновативни станари на тезги кои ќе привлечат нови клиенти со својата понуда. Тоа е процес кој ќе потрае. Најмногу промени од овој вид се видливи во Белград, што го води патот во инвестициите во пазарната активност “, вели Дувњак за„ Политика “.

Податоците за комуналните дејности на управувањето со пазарот се ажурирани во годишниот Извештај за извршување на комуналните дејности на територијата на Република Србија, кој е објавен на веб-страницата на Министерството за градежништво, транспорт и инфраструктура. Последните достапни податоци се однесуваат на 2021 година, каде што може да се прочита дека вредноста на инвестициите во однос на вкупниот приход на 106 локални самоуправи е околу 7,2 отсто. И пазарната опрема има потреба од реновирање, бидејќи просекот изразен преку податоците на 108 локални самоуправи покажува дека опремата на пазарите е во просек стара 21,1 година.

Најголем дел од инвестициите за замена на застарена опрема беше во Белград, чии пазари се „најмладите“ во земјава со просечна старост од 15,5 години. Дувњак додава дека пазарите во Војводина имаат најстара опрема – 22,6 години во просек. Затоа, тој верува дека инвестициите се еден од предусловите за самоодржливоста на оваа активност. Од утре рампа за напорните пазарџии по телефон Сепак, најсилниот магнет што ги привлекува клиентите на пазарот е можноста за купување автентични, свежи домашни производи. Овие се места каде што можете со сигурност да најдете храна и занаетчиски производи од мали фарми. Анализите на состојбата на пазарот покажуваат дека значителен број производители на квалитетна домашна храна повеќе не можат да одговорат на барањата на клиентите. Многумина не сакаат да го зголемат производството и да се прилагодат на новите барања.

„Просечниот закупец на продажни места на маркетите е стар околу 57 години и тоа е една од причините што на пазарите има помалку земјоделски производители. Најчесто немаат капацитет истовремено да се занимаваат со производство и да застанат на маркетите каде што продаваат стоки, особено не во две смени, што е се позачестено барање од купувачите. Поради нивните обврски, купувачите не можат да дојдат на пазарите наутро, кога најдобро се снабдуваат. Затоа Бизнис асоцијацијата „Маркети на Србија“ бара модел кој со помош на надлежните државни органи дава стимулации и стимулации за домашните производители на храна кои работат на маркетите. Тоа е несомнено еден од најважните предуслови за иднината на пазарите, кој треба да остане препознатлив токму по домашните производи, подготвени за купувачот по традиционални рецепти“, оценува Дувњак.