1965 била година кога Британија се откажала од своите тогашни колонии Гамбија и Малдивите. За време на тогашните преговори со Маврициус, Британија добила уште 58 оддалечени острови, познати како архипелагот Чагос. Потоа овие места станале Британска територија на Индискиот Океан (БИОТ). Помеѓу 1968 и 1973 населението на овие острови било протерано, пишува британски „Економист“.

Според британскиот неделник, како најверојатна причина за таа одлука е Студената војна. Островот Чагос, кој е во близина на источна Африка, се сметал за стратегиско место од кое можело да се одржи присуство во Индискиот Океан. Најголемиот од овие острови, Диего Гарсиа, Британците им го позајмиле на Американците за да го користат како воена база. По несреќата на 11 септември, од таа база американската војска истрелала проектили кон Авганистан и Ирак.

Жителите на овие острови биле пренесени на Маврициус и на Сејшелите, каде многумина од нив живеат и денеска. Во 2002 година, Британија им даде државјанство на сите луѓе родени на Чагос, лани на таа листа беа вклучени и нивните потомци. Над 3,000 луѓе родени на тие острови сега живеат насекаде низ Англија, а над 5,000 сѐ уште чекаат за да добијат британско државјанство.

Британија често одбива да им дозволи на овие луѓе да се вратат на Чагос. Таа позиција, и британското претензии за островите, стануваат сè потешки за да се одржат.

Во 2017 година Обединетите Нации гласаа за упатување на случајот до Меѓународниот суд на правдата кој се сомневаше дали британската деколонизација на Маврициус е завршена. Само 15 земји ја поддржаа Британија. Во 2019 година, судот издаде советодавно мислење во кое се наведува дека продолжувањето на британската администрација на Чагос претставува „погрешен чин“ и дека има обврска да го прекине „што е можно побрзо“.

Во 2021 година, одлучувајќи во спор меѓу Маврициус и Малдиви, Меѓународниот трибунал за поморското право тврдеше дека „суверенитетот на Маврициус над архипелагот Чагос може да се заклучи од определбите на МСП“. ОН ја измени својата официјална карта на светот, која од 2020 година го прикажува Чагос како неоспорен дел од Маврициус.

Кога британските дипломати се обидоа да добијат поддршка како одговор на руската инвазија на Украина, африканските лидери се прашуваа зошто Британија треба да има право да ги дислоцира руските сили додека незаконски го окупира Чагос, пишува британскиот весник „Економист“.

Велика Британија во минатото објави дека ќе го отстапи суверенитетот само кога Диего Гарсија повеќе нема да биде потребен за одбранбени цели, но ставот на владата полека се менува.

Во септември, за време на нејзиниот краток мандат како премиерка, Лиз Трас се сретна со Правинд Југнаут, премиерот на Маврициус. Во ноември, министерот за надворешни работи, Џејмс Клеверли, објави дека на почетокот на оваа година Британија ќе го реши „вршењето на суверенитет“ над Чагос „врз основа на меѓународното право“.

Оттогаш се одржани две рунди разговори. Тие се тајни, но многумина очекуваат Британија да се откаже од своето барање за Чагос. Маврициус понуди уверување за „непреченото работење“ на американската база; тие уверувања вклучуваат нов закуп од 99 години. Самата Британија би можела да одржи воено присуство на Диего Гарсија по истекот на нејзиниот сегашен закуп на Американците, во 2036 година.

Ваков договор можеби нема да биде крај. Во 2019 година Југнаут го нарече британското постапување со Чагосијците „слично на злосторство против човештвото“. Хјуман рајтс воч, добротворна организација, вели дека на островјаните им следува репарација од Британија и Америка. Ако Британија навистина се откаже од Чагос, нема да може да ја закопа ниту историјата.