Археолозите веруваат дека конечно го откриле местото на познато библиско чудо – каде што, според традицијата, Исус ја претворил водата во вино во Кана Галилејска, во момент кој се смета за клучен во историјата на христијанството, пишува „Дејли мејл“.

Иако вистинската локација долго време е предмет на спор, експертите сега тврдат дека точно утврдиле каде е Кана – и тоа не е место што го посетуваат илјадници аџии секоја година.

Новите ископувања на урнатините на селото Хирбет Кана, осум милји северозападно од Назарет, укажуваат дека ова помалку познато место можеби е вистинската локација. Археолошките докази од локалитетот покажуваат дека Хирбет Кана било добро поврзано еврејско село во времето на животот на Исус.

Сепак, најдобриот доказ за Хирбет Кана е откривањето на скриено христијанско место за богослужба во подземен пештерски систем, кое датира од третиот век од нашата ера.

Археолозите дури тврдат дека една од тие скриени цркви содржи два сада во кои можеби била содржана водата што Исус ја претворил во вино.

Вистинската Кана Галилејска

Според Библијата, Исус го извршил своето прво чудо додека присуствувал на свадба во градот Кана Галилејска.

За време на свадбата, мајката на Исус, Марија, истакнала дека немало веќе вино. Кога Исус го слушнал ова, тој претворил шест садови со вода што се користеле за „ритуално миење“ во квалитетно вино. Библијата не кажува многу за селото Кана освен дека Исус присуствувал на свадба таму и го посетил барем уште еднаш. Од ова знаеме дека вистинската Кана мора да биде во Галилеја, доволно блиску до Назарет за Исус да може да патува, и дека имала значително еврејско население.

Уште од средниот век, градот Кафр Кана, три милји (5 км) североисточно од Назарет, се смета за вистински Кана.

Градот е дом на „Црквата на свадбата“, која тврди дека ги чува вистинските садови што се користеле во чудото на Исус, и е посетена од илјадници туристи и аџии секоја година.

Сепак, д-р Џејмс Табор, библиски научник, археолог и истакнат соработник на Еврејскиот универзитет во Ерусалим, вели дека статусот на Кафр Кана веројатно повеќе се должи на локацијата отколку на историската точност.

Тејбор вели: „Мислам дека во средниот век аџиите сакале практичност. Тие доаѓале во Назарет и сакале да видат сè. За да го видите второто место, Хирбет Кана, мора да се искачите на неверојатен рид, а тоа е тешко во жештината на Блискиот Исток. Многу е полесно да се оди само неколку милји подалеку и да се посети „другата Кана“.

Проблемот е што ниту едно ископување не открило докази за еврејска населба под Кафр Кана од римскиот период. Ова го прави малку веројатно дека овој град бил местото споменато во Евангелието по Јован.

Д-р Тејбор верува дека археолошките докази јасно укажуваат на потешко достапна локација – Хирбет Кану.

Од 1998 година, група археолози, првично предводена од покојниот професор Даглас Едвардс, а сега од д-р Том Мекалок од колеџот „Центар“, го ископува локалитетот.

Во истражувачки труд објавен во „Biblical Archeology Review“, д-р Мекоалок открил дека сега напуштеното место некогаш било дом на просперитетна еврејска заедница помеѓу 323 година п.н.е. и 324 година од н.е.

Еврејскиот карактер на населбата се потврдува со постоењето на синагога од римскиот период и шест монети од времето на еврејското востание на Макавејците. Исто така, пронајдени се докази за повеќе ритуални бањи (микве), што не само што укажува на присуство на еврејска култура, туку се согласува и со библискиот опис на садовите за „ритуално миење“.

Најважниот доказ за Хирбет Кана како вистинска Кана Галилејска е присуството на ранохристијански артефакти.

Д-р МекКалок открил мрежа од христијански места за богослужба во подземен пештерски систем под селото. Овие соби датираат од византискиот и крстоносниот период (415-1217 н.е.), а некои се декорирани и малтерисани. Една од пештерските соби дури содржи христијански графити со крстови, имиња на аџии и натпис „Кирие Иесу“ (Господ Исусе) .

Највозбудливо од сè е откривањето на олтар направен од капак на саркофаг. Над неа има полица со два големи камени садови за кои раните христијани верувале дека се токму оние во кои Исус ја претворил водата во вино.

Д-р МекКалок пишува: „Имаше место за уште четири. Шесте камени садови би ја содржеле водата што Исус ја претворил во вино.“

„Сето ова укажува дека Хирбет Кана се сметала за Кана на Новиот завет дури и во раната христијанска историја.“

Зошто Кана била важна за Исус?

Она што го прави ова откритие особено интересно е можноста дека Кана имала огромно значење за историскиот Исус и неговите следбеници. Ова е можно затоа што описот на Кана доаѓа од уште постар дел од Библијата.

Д-р Тејбор вели дека Евангелието според Јован содржи посебен, постар наратив наречен „сигнален извор“, врз кој подоцнежниот писател на Евангелието го изградил својот текст. Според Тејбор, постојат навестувања дека Кана била еден вид „штаб“ на раното движење на Исус или дури и лично „засолниште“ за Исус. Не само што го извршил своето прво чудо таму, туку и ретки докази укажуваат на лична врска .

Учеството на Марија во организацијата на свадбата сугерира дека станува збор за семеен настан, можеби дури и за свадбата на еден од четирите браќа на Исус. Еден сигнален извор бележи дека Исус се вратил во Кана откако предизвикал конфликт во Ерусалим со тоа што ги избркал трговците од храмот.

Во Евангелието според Јован дури се наведува дека еден од следбениците на Исус, Натанаил, бил по потекло од Кана.

Д-р Табор вели: „Веројатно тоа било неговото родно место – место каде што се чувствувал безбедно и мирно.“