Навиката наместо свесниот избор, ги движи повеќето од нашите постапки. Ново истражување од Универзитетот во Сари, Универзитетот во Јужна Каролина и Универзитетот во Централен Квинсленд откри дека две третини од нашите дневни однесувања се случуваат „на автопилот“, од навика, пренесува „Еурекалерт“.

Навиките се дејства што автоматски нè охрабруваат да ги правиме кога се соочуваме со секојдневни ситуации, поради научени асоцијации помеѓу овие ситуации и нашите вообичаени реакции на нив.

Истражувањето, исто така, откри дека 46% од однесувањето е иницирано од навика, а исто така е усогласено со свесни намери, што сугерира дека луѓето формираат навики што ги поддржуваат нивните лични цели и често ги кршат навиките што се спротивни на нив.

Оваа студија користеше нов метод за да ги долови навиките во акција. Меѓународен тим истражувачи проучувал 105 учесници од Велика Британија и Австралија, испраќајќи шест случајни пораки на нивните телефони секој ден во текот на една недела, барајќи од нив да опишат што прават во моментов и дали го прават тоа од навика или намерно.

Откриено е дека 65 отсто од дневните однесувања се иницирани од навика, што значи дека поттикот за однесувања доаѓа од рутина, а не од свесно донесување одлуки.

„Нашето истражување покажува дека – иако луѓето можеби свесно сакаат да направат нешто – самата иницијација и однесување често се прават без размислување, поттикнати од несвесни навики. Ова сугерира дека ‘добрите’ навики можат да бидат моќен начин да ги постигнеме нашите цели“, велат истражувачите.

„За луѓето кои сакаат да се откажат од лошите навики, едноставното повикување на ‘потешка работа’ не е доволно. За да создадеме трајни промени, треба да вклучиме стратегии за да им помогнеме на луѓето да ги препознаат и да ги прекинат несаканите навики и идеално да формираат нови позитивни“, додаваат тие.

Наодите може да имаат пошироки импликации за интервенциите за јавно здравје и благосостојба. Истражувачите препорачуваат дека иницијативите насочени кон наведување на луѓето да усвојат нови однесувања, како што се вежбање или поздрава исхрана, треба да се фокусираат на градење нови, позитивни навики.

На пример, за некој што се обидува да започне со вежбање, неконзистентното вежбање можеби не е доволно. Најефикасната стратегија би вклучувала идентификување на некоја секојдневна ситуација во која реално може да се прави вежбање – на пример, во одредено време од денот или по некој редовен настан, како што е напуштање на работното место – и постојано вежбање во таа ситуација.

Слично на тоа, за да се откажете од лоша навика, како што е пушењето, постењето можеби не е доволно за да посакате да се откажете. Најефикасните стратегии би вклучувале нарушување на стимулациите (на пр. избегнување места каде што пушењето е вообичаено) и создавање нови рутини (на пр. џвакање мастика по оброк наместо пушење цигара).

„Луѓето сакаат да мислат на себе како рационални донесувачи на одлуки, кои внимателно размислуваат што ќе прават пред да го направат тоа. Сепак, голем дел од нашето повторувачко однесување се презема со минимална предвидливост и се прави автоматски, од навика“, велат истражувачите.

Наодите од студијата им даваат надеж на луѓето кои се обидуваат да развијат поздрав начин на живот. Две третини од она што луѓето го прават секој ден е водени од навика, а тие навики се претежно во согласност со нашите намери.

Ова значи дека ако сакаме да создадеме некоја позитивна навика, на пример во врска со спиењето или исхраната или општите подобрувања во животот, можеме да се предадеме на внатрешниот „автопилот“ што ќе помогне да се одржат овие навики.

„За жал, не сите навики се исти. Вежбањето беше исклучок во наодите, бидејќи често е водени од навика, но е помалку веројатно да се постигне целосно „на автопилот“ во споредба со другите однесувања“, заклучуваат истражувачите.