Дали некогаш сте почувствувале дека не можете да ја прекинете врската што ве исцрпува, но истовремено не сте ни среќни во неа?

Често среќаваме парови кои се заглавени во турбулентни и исцрпувачки односи. Некои од нив бараат помош преку индивидуална терапија, додека други се одлучуваат за брачно советување. Но, едно им е заедничко – постојано си велат „готово е“, како да раскинуваат и повторно се враќаат еден на друг, но без вистинска емотивна и интимна блискост, останувајќи во врска што ги прави несреќни, пишува „Живим“.

Пример од реалноста

Јана веќе со месеци живее во емоционална бура. Нејзиниот партнер Лука неколку пати ѝ рекол дека не гледа иднина со неа, дека не можат да функционираат заедно и дека е најдобро да прекинат. Но, и по тие зборови, тие продолжуваат да се гледаат – повремено, неформално, без јасно дефинирана врска. Горан често ја критикува, ѝ ги припомнува минатите несогласувања и одржува емотивна дистанца. Во нивната врска интимноста е сведена на минимум, ако воопшто ја има.

Јана, од друга страна, не може да се оддалечи. Инсистира да се слушаат и да се гледаат, моли за љубов, се држи за малите моменти на нежност кои повремено ги добива и се надева на промена. Иако заслужува многу повеќе од ваков однос, не може да го прекине, бидејќи верува дека без него нема да биде целосна, дека ќе остане сама и дека нема да најде некој што ќе ја разбере.

Психолошката динамика на ваквите врски

Овие односи често произлегуваат од несигурни обрасци на приврзаност. Приврзаноста е начинот на кој се поврзуваме со другите, а несигурната приврзаност подразбира нестабилни и контрадикторни однесувања во врските. Најчесто, ваквите парови не можат да најдат баланс – едниот партнер бега од блискоста, додека другиот очајно бара сигурност. Ова создава бесконечен круг на разделби и враќања, бидејќи двајцата остануваат емотивно зависни еден од друг.

Најчесто се присутни два типа на однесување:

Избегнувачки партнер (Лука) – емоционално дистанциран, не знае како да се носи со блискоста. Кога партнерката бара подлабока врска, тој се повлекува затоа што тоа му создава непријатност. Може да чувствува љубов на свој начин, но му е тешко да одржи стабилна и здрава врска.

Анксиозен партнер (Јана) – има силна потреба за љубов, потврда и емоционална блискост, која никогаш не ја добила на начинот на кој посакувала. Кога чувствува дистанца од партнерот, станува уште поупорна во барањето блискост, што парадоксално предизвикува уште поголемо повлекување од другата страна.

Партнери заглавени во токсична динамика

Мажот што постојано раскинува, но се враќа

• Често има избегнувачки стил на приврзаност.
• Се чувствува „заробено“ кога партнерката покажува премногу емоции.
• Се бори со внатрешен конфликт – не сака целосно да ја изгуби, но не може ни да одржи стабилна врска.

Жената што останува и покрај сè

• Има анксиозен стил на приврзаност и постојано бара потврда за љубовта.
• Се задоволува со мали моменти на нежност, мислејќи дека не заслужува повеќе.
• Останува во врската, дури и кога е несреќна, од страв дека ќе остане сама.

Секако, овие улоги не се секогаш строго поделени по пол – жената може да биде таа што го раскинува односот, а мажот тој што очајно бара блискост.

Зошто луѓето остануваат во вакви врски?

Таквите односи ретко се случајност – најчесто се резултат на длабоки психолошки обрасци обликувани уште од детството или претходните љубовни искуства.

Главни причини за останување во токсична врска:

• Несигурна приврзаност од детството – ако личноста немала стабилни и сигурни односи со родителите, може несвесно да ги повторува тие обрасци во возрасните врски.
• Ниска самодоверба – партнерот што се задоволува со „трошки од љубов“ најчесто длабоко во себе верува дека не заслужува повеќе.
• Страв од осаменост – многумина остануваат во несреќни врски затоа што мислат дека нема да најдат ништо подобро.
• Емоционална зависност – интензивната динамика на прекини, помирувања и конфликти создава зависност од партнерот.

Дали ваквите врски можат да станат здрави? Можат, но само ако двајцата партнери се подготвени да работат на себе. Тоа подразбира:

• Свесност за сопствените обрасци на однесување и нивните корени.
• Искрен и отворен разговор.
• Индивидуална или партнерска работа на емоционалната блискост.

Но, ако само едниот партнер се труди, а другиот останува затворен и дистанциран, шансите за здрава врска се минимални.

Како да се ослободите од токсична љубов?

Ако се препознавате во улогата на анксиозниот партнер што постојано се надева на промена, поставете си го следното прашање: Дали ова е љубов или емоционална зависност?

Чекори за излез од токсичен однос:

• Препознајте дека љубовта не треба да биде постојана борба.
• Работете на вашата самодоверба.
• Поставете јасни граници и не се задоволувајте со помалку од она што заслужувате.
• Побарајте стручна помош – терапијата може да помогне во ослободување од деструктивните обрасци.
• Влијание на токсичните врски врз менталното здравје

Долготрајниот престој во вакви односи може да доведе до:

• Анксиозност и депресија
• Намалена самодоверба
• Емоционална исцрпеност

На крајот, важно е да разберете – вистинската љубов не треба да боли. Препознавањето на токсичните обрасци и работата на себе е клучна за излез од ваквата динамика и создавање посреќен живот.