Како литиумот ја подигна тензијата во светот: Протести поради рудниците од Аргентина до Србија
Цените на литиумот, компонента на батериите за електрични возила, годинава достигнаа рекордни цени . Потрагата по овој минерал е во тек низ целаиот свет , но и се одржуваат масовни протести во земјите каде се истражуваат наоѓалиштата на литиумот кои често преминуваат во насилни.
Освен во Србија, каде што беа организирани масовни протести поради проектот Рио Тинто, кој го принуди претседателот Вучиќ да се повелече од намерите , протести беа организирани и во земји како Боливија, Чиле, Перу, Шпанија, Аргентина, сојузната американска држава Невада и во Португалија
Португалија
Се верува дека Португалија се наоѓа на некои од најголемите наоѓалишта на литиум во Европа. Португалската енергетска компанија Галп и шведскиот производител на батерии за електрични возила Нортволт најавија заедничка компанија која ќе се гради во Португалија. Како што велат, тоа ќе биде најголемата фабрика за конверзија на литиум во Европа.
Но, локалното население се противи на оваа инвестиција вредна дури 700 милиони евра. Иако се работи за многу пари, стравуваат дека со преработката на литиум ќе се уништи животната средина и ќе се контамиора почвата каде најголем дел од жителите се занимаваат со производство на органски производи.
Боливија
Во Боливија, водечките кинески, руски и американски компании се борат за огромните наоѓалишта на литиум во таа земја. Високо на Андите се наоѓаат огромни полиња со сол наречени Салар де Ујуни, кои се богати со литиум.
Во прашање се милијарди долари, но беа организирани големи демонстрации кои ја парализираа земјата, а во еден момент поради сето ова од Боливија избега поранешниот претседател Ево Моралес кој потпиша договор со германска компанија за производство на литиум. Ова доведе до серија протести и големо незадовлство кај граѓаните на Боливија.
Соединетите Американски Држави (Невада)
Во САД, најголемата перспектива за литиум е големото наоѓалиште на Такер Пас во Невада, а друго место каде што се наоѓа литиумот е во Северна Каролина. Во јануари, Бирото за управување со земјиштето на САД го одобри предлогот за започнување со ископ на литиум од корпорацијата Литиум Невада, подружница на корпорацијата Литиум Америкас.
Еколошките групи и индијанските племиња се противат на проектот бидејќи се загрижени за уништувањето на гробниците на нивните предци , но и за потенцијалното влијание врз животната средина. Три племенски групи се обиделе да ја спречат иницијативата преку тужби, кои судот ги отфрлил.
Шпанија
Шпанија беше во фокусот на литиумот во текот на летото поради регионот Екстремадура. Овој регион помеѓу градовите Касерес, Мерида и Бадахоз е познат по својата недопрена природа, но се најде и во фокусот на производителите на батерии.
Со иницијатива на граѓаните во Екстремадура веќе е спречен стартот на рудникот кај Касерес. Протестите потоа беа преместени во Кањаверал. Жителите стравуваат дека Екстремадура, која е ретко населена, може да стане мета на сите оние кои сакаат да го искористат литиумот.
Чиле
Во септември оваа година, група на чилеанските домородни заедници побараа од властите да ги суспендираат дозволите за работа на SQM, што е кратенка за Sokuimic, кој е втор најголем светски производител на литиум, а работи во пустината Атакама.
Пустината Атакама обезбедува речиси една четвртина од литиумот во светот. Двата најголеми производители на литиум SQUM и неговиот конкурент Albermarle работат овде. Домородниот совет побара суспензија на SQM или намалување на нивната работа. Тие се загрижени за екосистемот во Атакама, кој е во опасност поради експлоатацијата на литиумот.
Перу
Огромното наоѓалиште на тврд литиум може да донесе богатство во Перу, но исто така предизвикува еколошки прашања. Се проценува дека 2,5 милиони тони литиум карбонат се откриени длабоко во јужниот регион на Перу, Пуно, во близина на границата со Боливија и езерото Титикака.
Во последните 15 години, има зголемување на комерцијалната експлоатација на суровини во Латинска Америка. Во 2018 година, беше разговарано дека мегапроектот за литиум ќе го зголеми ризикот од конфликт поради спорови околу прераспределбата, територијата и животната средина.
Аргентина
Аргентина го одобри новиот Закон за зонирање, за кој активистите тврдат дека е начин да се одобри „мега рударството“, кое ќе влијае на животната средина во таа област, но и во целата земја.
Иницијативата, на која се спротивставија широки сектори на локалното општество и ја критикуваа водечките национални експерти, ќе овозможи експлоатација на сребро, бакар, литиум и оловни метали во областите на покраината, вклучувајќи ги Телсен и Гастре.
По усвојувањето на спорниот закон, дојде до инциденти меѓу демонстрантите и полицијата во главниот град на провинцијата Росон.
Србија
За неколку месеци од откривањето на плановите за рудник од 2,4 милијарди долари во западна Србија, локалните граѓани организираа движење што ја потресе владата и ги одведе луѓето на улиците на многу градови низ земјата. Властите подоцна го суспендираа планот за користење на земјиштето за предложениот рудник, иако не го отфрлија целосно проектот, пишува Блумберг.
За да ги смири критичарите, српската влада понуди референдум за рудникот, но тој исто така стана контроверзен, при што опозицијата рече дека неодамнешните законски ревизии ја префрлија вагата во корист на владата и Рио Тинто.