Кога одите на одмор, треба да бидете свесни за опасностите кои демнат на море и во морето, како медузи, морски ежови, отровни риби… и секако да знаете што да правите ако ве искасаат.

Кога сме на одмор, повеќе време поминуваме на отворено, во природа, која е живеалиште за многу инсекти на копно, но и морски животни во морето. Можат да ни направат изгореници или убоди, а еве што да правиме во случај на непријатна средба.

Убод од медуза

Медузите со нивните долги пипала на кои има светлечки клетки кои лачат отров, можат случајно да дојдат во контакт со човечката кожа и да го пренесат отровот. Ако ве допрат, се исфрла филамент (како харпун) кој го пробива ткивото.

Отровот предизвикува црвенило/осип на кожата, оток и меурчиња. Убодот е видлив од неколку дена до неколку недели, а може да се развијат секундарни инфекции на повредата како и промени како егзема придружена со силно чешање, како и красти и промени во бојата на кожата.

Местото на убодот треба да се измие со морска вода (воопшто не е пријатно, бидејќи го зголемува чувството на болка!), а пипалата може да се извадат со пинцета (не со прсти!). Местото на инјектирање треба добро да се измие со оцет или алкохол.

Мерки на претпазливост во зависност од местото на инјектирање:

– Убодите во пределот на очите, лицето, устата или гениталиите бараат итна медицинска помош!

– Убодот во пределот на очите (локално воспаление, црвенило, оток и кинење) може да биде многу опасен бидејќи може да предизвика трајно оштетување на видот. Пункциите на очите мора темелно да се исплакнат со проточна вода (не морска вода) и треба да се побара медицинска помош што е можно поскоро.

– Убодот во пределот на устата може да предизвика големи тешкотии при дишењето и голтањето, па затоа е неопходно што поскоро да се дојде до најблиската здравствена установа.
Во многу ретки случаи, може да се појави состојба на општа алергиска реакција и шок, манифестирана со отежнато дишење, општа слабост, главоболка, повраќање, грчеви во мускулите и промени во телесната температура и свеста. Потоа, поради сериозноста на состојбата, потребно е што поскоро да се донесе жртвата во најблиската здравствена установа, а во меѓувреме, доколку е потребно, да се спроведе постапката за реанимација.

– Неопходно е да се предупреди дека дури и мртва медуза може да изгори, па ако ја најдете на брегот, не ја допирајте со голи раце!

Убод од морски еж

Ежовите често живеат на морското дно или покрај карпите, а доколку не внимавате можете да ги нагазите. На тој начин боцките можат да навлезат длабоко во ткивото бидејќи се откинуваат. Доколку не се отстранат, може да предизвикаат дополнителни компликации, како што се гноење и слично. Местото на инјектирање мора да се дезинфицира (алкохол, антисептик) и ако сте умешни, отстранете ги боцките со стерилна игла. После тоа, потребно е да се заштити местото на инјектирање (стерилна газа, лепенка) и да се одмори.

Контакт со отровни риби

Морињата се живеалишта и на отровни риби, а за капачите, нуркачите и рибарите најважни се рибите со отровни боцки во перките, опашката или жабрените покривки и рибите со отровно каснување.

Во првата група риби спаѓаат пајаковите риби (жолт пајак, црн пајак, бел пајак) кои најчесто живеат на песочното дно, потоа груперите (скарпина, скрпун, црвена скрпиница и др.) и други. Нивниот отров е многу силен, особено оној на најмалиот, но најотровен жолт пајак. Нејзиното дејство е слично на змискиот отров. Болката што се јавува е силна, пулсирачка, се шири од местото на инјектирање, кое отекува и ја менува бојата (од целосно бела во црвена до темно сина), а може да се појават и плускавци.

Раната треба да се измие, а остатоците од отровните боцки веднаш да се отстранат. Бидејќи отровот е термолабилен, односно чувствителен на покачена температура, каснатиот дел од телото треба да се потопи во топла вода. Во тешки случаи на убод од риба пајак, може да се појави општа реакција на организмот на отровот во форма на вртоглавица, општа слабост, потење, покачена телесна температура, несвестица и проблеми со дишењето и срцето. Жртвата треба да биде однесена во најблиската здравствена установа што е можно поскоро.

Во втората група риби најважна е морената јагула, многу агресивна риба со отровен залак. На местото на каснувањето се јавува црвенило, оток, силна болка, грчеви и отежнато дишење. Бидејќи овој отров е исто така термолабилен, местото на каснување мора да се потопи во топла вода. Раната мора да се дезинфицира потоа и да се покрие со стерилна газа.