Екстремен топлотен бран ја погодува Европа. Големите градови како Париз и Лондон се особено погодени, а таканаречените „урбани топлински острови“ се споменуваат сè почесто. Што е тоа?

„Урбаните топлински острови“ се области во градовите кои се значително потопли од руралните средини поради зградите, поплочените површини и човечките активности како што е возењето автомобили, објавува „Дојче веле“.

Како резултат на тоа, топлотните бранови се интензивираат во градовите. Овој таканаречен ефект на урбан топлински остров може да ги зголеми температурите за 10 до 15 степени Целзиусови.

Со оглед на тоа што повеќе од половина од светската популација веќе живее во урбани средини – и се очекува тој број да достигне речиси 70 проценти до 2050 година – многу луѓе се задушуваат од топлината.

Што предизвикува урбани топлински острови?

Руралните области обично се покриени со трева, култури или шуми, што помага во ладењето на воздухот, додека темниот бетон и асфалтот на градот ја апсорбираат топлината.

Растенијата работат како природни клима уреди со апсорбирање на водата од почвата преку нивните корени, а потоа ја ослободуваат во воздухот како водена пареа. Непропустливите тврди, темни површини, како што се тротоарите, паркинзите и улиците, не дозволуваат водата да навлезе внатре и затоа не го обезбедуваат истиот ефект на ладење.

Некои земји се обидуваат да го компензираат овој недостаток со прскање вода на тротоарите за ладење. Во Јапонија, тоа е вековна традиционална практика која дури има и свое име: „Учимизу“.

Високите згради и тесните улици можат да го „заробат“ и загреат воздухот. Овие „урбани кањони“ го блокираат природниот тек на ветерот што инаку би можел да помогне во ладењето.

Загадувањето од автомобили или согорување на фосилни горива може да создаде еден вид минијатурен слој на стаклена градина над градот, заробувајќи го топлиот воздух.

Топлинските острови често се создаваат во текот на денот, бидејќи тротоарите и покривите испуштаат повеќе сончева топлина. Врвот се достигнува од три до пет часа по зајдисонцето.

Од изгрејсонце до доцна попладне, овие површини се изложени на интензивно сончево зрачење и апсорбираат топлина низ бројни слоеви. По зајдисонцето, оваа складирана топлина потоа полека се ослободува.

Каде е најсилен ефектот на урбаниот топлотен остров?

Поголемите градови имаат тенденција да складираат повеќе топлина од помалите. Урбаните центри на Лондон и Париз честопати бележат температури околу четири степени Целзиусови повисоки отколку во руралните области ноќе.

Урбаните области се по„ранливи“ на топлина, бидејќи количината на глобално затоплување поради климатските промени е засилена од ефектот на топлински остров.

Минатата 2024 година беше најжешката година во историјата со околу 1,55 степени Целзиусови над прединдустриското ниво. Според моменталната состојба, се очекува порастот на глобалната температура да биде 2,7 степени Целзиусови. Ова е предизвикано од согорувањето на фосилни горива што ја загреваат планетата и ослободуваат емисии на стакленички гасови во атмосферата.

Резултатот се топлински острови, а тие би можеле да ги поттикнат и климатските промени, бидејќи побарувачката за клима уреди поттикнати од согорувањето на јаглен, нафта и гас се зголемува за време на топлотните бранови.

Дали постојат решенија за ладење на градовите?

Да – решенијата вклучуваат озеленување на градовите со садење повеќе дрвја, грмушки и друга зелена вегетација отпорна на суша во урбаните центри, како и повеќе фонтани и езера, зелени или таканаречени „ладни покриви“ кои апсорбираат и пренесуваат помалку сончева топлина до зградата.

Ваквите ладни покриви рефлектираат повеќе сончева светлина од конвенционалната површина и не се загреваат толку многу. Белите покриви се најладни и можат да рефлектираат 60 до 90 проценти од сончевата светлина, но други слични површини се исто така опција за рефлектиране на невидливото зрачење.

Градови како Њујорк почнаа да ги бојадисуваат покривите во бело уште во 2009 година за да помогнат во борбата против ефектот на топлински остров. Ваквите ладни покриви можат да ги намалат температурите во внатрешноста на зградите до 30 проценти и да го намалат загадувањето на воздухот и емисиите на стакленички гасови со намалување на побарувачката на енергија за ладење на зградите.

Дополнителни мерки вклучуваат инсталирање „ладни тротоари“ кои користат пропустливи материјали за да рефлектираат повеќе сончево зрачење и да го подобрат испарувањето на водата, како и мешање на станбени, комерцијални и рекреативни простори.

Мегаградови како Лос Анџелес и Токио веќе имаат такви ладни тротоари со помош на кои се обидуваат дополнително да ги разладат урбаните средини. Студија спроведена во една од најжешките населби во Лос Анџелес покажа дека премазот за коловоз што рефлектира сончева светлина може да го намали ефектот на топлински остров.

Градската влада на Токио досега постави околу 200 километри вакви тротоари, со приоритет даден на областите во центарот на градот. До 2030 година, главниот град на Јапонија има за цел да покрие 245 километри градски улици.

Сингапур стана еден од најзелените градови во светот. Повеќе од 40 проценти од неговата површина е зелена. Тие дадоа простор на природни резервати и паркови, градини и зеленило.

Градот планира до 2030 година, растојанието од секое домаќинство до најблискиот парк да биде максимум десет минути пешачење. Сингапур, исто така, строго го ограничува бројот на автомобили на своите улици преку систем на ограничени и скапи квоти за возила што можат да се регистрираат.