Група археолози кои ги истражуваат морињата во Хрватска, Шпанија, Франција, Италија и Тунис минатата година откриле три бродоломи на дното на Средоземното Море, северозападно од сицилијанскиот премин, каде можеби има уште стотици потонати бродови на Феникијците, Римјаните, Грците и други народи низ историјата.

Морскиот премин помеѓу италијанскиот остров Сицилија и брегот на Тунис во Северна Африка со векови бил важен трговски пат во Медитеранот, а исто така ја одвојувал моќната Римска империја од ривалската моќ на Картагина.

Американските археолози Роберт Балард и Ана Маргерит МекКен истражувале таму во 1990-тите и пронашле неколку потонати бродови, но немало меѓународен договор за истражување и на земјите не им било дозволено да излезат од нивните територијални води каде биле потонатите бродови. Затоа областа останала неистражена.

Но, минатата година бил формиран тим од околу 20 луѓе под покровителство на УНЕСКО. Франција испрати модерен истражувачки брод долг 46 метри со екипаж и два роботи со камери за снимање на дното. Хрватска, Шпанија, Италија и Тунис испратија археолози и платија по 20.000 долари.

Бродот Алфред Мерлин со истражувачи запловил во водите северозападно од Сицилискиот теснец на 21 август и таму останал до 4 септември. Истражувачите од италијанската страна, на длабочина од 800 метри, забележале три потонати бродови кои веќе биле откриени од американски археолози. Екипажот бил особено возбуден кога следно се нашол во малку истражените води на Тунис. Бродовите со векови мистериозно исчезнувале во близина на гребенот Скерки Банки.

„Мистеријата се состоеше од голем подводен гребен кој морнарите во едноставните бродови од тоа време не го забележаа, па го погодија. Има и силни струи кои одат во различни насоки и ја отежнуваат навигацијата“, изјави Андрес Перело, директор на Шпанската институција „Каса Медитеранео“.

Таа институција ги претстави резултатите од истражувањето минатата недела во седиштето на УНЕСКО во Париз.

„Не само поранешните едрени бродови имаа проблеми во овие води, туку и нашиот истражувачки брод од последната генерација. Мораше да има двоен мотор за да се спротивстави на струите. Бродот мораше да остане на истото место, за да може роботот да се спушти и запишете го дното, но се движеше со струите“, забележува Перело.

Со помош на робот со камера, кој може да истражува на длабочина од 2500 метри, научниците ги препознале аномалиите на дното, кои потоа дополнително се проучуваат. Откриени се осум такви аномалии, од кои три се релевантни. Тие три аномалии биле непознати бродови – еден антички и два од 19 век.

„Можеби се работи за феникиски или римски брод, што треба да се види сега. Исто така, неопходно е да се проучи потеклото на поновите бродови со историчари, за да се видат чии бродови биле тие“, вели Перело, истакнувајќи дека веројатно биле потонати за време на Првата или Втора светска војна.

Тој додава дека понатамошното истражување за потеклото на бродовите би можело да фрли ново светло на историските настани. Бродовите веројатно удриле во гребенот, претпоставуваат истражувачите. Шпанскиот фотограф Анхел Фитор, член на екипажот, направил 6.000 фотографии, од кои 50 од најрелевантните биле претставени во четвртокот во седиштето на УНЕСКО.

Кога опремата за нуркање станала достапна за голем број луѓе во 1960-тите, нуркачите аматери нуркале во тие мориња, а десет години подоцна откриле неколку потонати бродови. Наскоро биле одземени вредни предмети како што се античките амфори. Неуспешните бродови не биле заштитени бидејќи биле надвор од територијалните води, а со тоа и од националната јурисдикција на земјите.

Како резултат на тоа, УНЕСКО ја усвои Конвенцијата за заштита на подводното наследство во 2001 година, која создаде меѓународна правна рамка за истражување, идентификација и заштита на области како што се Сицилискиот теснец и бреговите Скерки.