Со проекција на филмот „ТераФорма“, во Кинотеката на Македонија на 22 април се одржа Пролетното издание „Екоскоп“ на Мрежата на фестивали од јадранскиот регион, заеднички проект на водечките регионални филмски фестивали (Сараево филм фестивал, Фестивал на авторски филм Белград, Љубљански меѓународен филмски фестивал, Загреб филм фестивал, Филмски фестивал Херцег Нови и ИФФК „Браќа Манаки“).

– Не случајно 22 април е избран за проекцијата, бидејќи на овој датум се одбележува Денот на планетата Земја и на овој начин ние се приклучивме на акцијата за одбележување на овој ден – истакна директорот на ИФФК „Браќа Манаки“, Димитрија Доксевски, кој им посака добредојде на присутните и ги покани по проекцијата да ја проследат панел-дискусијата со експертот по екологија Ханес Јекл и Ѓорѓи Митревски, координатор на програмата за заштита на реките во „Еко-свест“.

Публиката ја проследи филмската приказна насловена „ТераФорма“ која говори за оддалечениот вулкански остров Вознесение, кој тлеел милиони години сè до неговата радикална трансформација со процес на „тераформирање“ во тропски рај. Тоа е приказна за тоа што таа трансформација може да значи за нашата планета во иднина, каде што може да дојде до тераформирани пејзажи создадени од човекот кои го искривуваат нашето разбирање за самата „природа“.

– Започнавме со 10 општини и 1.000 волонтери, но за пет години „Генералка викенд“ прерасна во огромна акција во која сега се вклучени 81 општина и 45.000 волонтери – раскажа Ханес Јекл, извршен директор и коосновач на „Man and Mountain“, компанија со седиште во Скопје, која креира проекти за еколошка свест – „Генералка викенд“ – сончева гора, зелени градови, развој на Национални паркови и природни локалитети, зелена економија, органско земјоделство, рурален развој – економски, културен и социјален развој, туризам, зелена енергија. Тој посочи дека верува оти Македонија може да се исчисти од ѓубре до 2031 година, и е среќен што тоа не е само негово ентузијастичко верување, туку дека таква мисла имаат сите учесници во акциите кои ги спроведуваат. Посочи дека следната акција ќе се организира за чистење на скопскиот Аквадукт на 9 мај и повика за поголемо учество. На панел-дискусијата учествуваше и Ѓорѓи Митревски од „Еко-свест“.

– Соработката со уметници и културни центри сметам дека е најдобра. Таа е поврзана и со темата на филмот, едноставно поради тоа што на овој начин ги комуницираме пораките и идеите кои сакаме да ги пренесеме – рече Ѓорѓи Митревски, координатор на програмата за заштита на реките во „Еко-свест“.

Тој посочи дека пред пет години одлучиле директно да комуницираат со независни културни центри, фестивали, уметници и други со цел да ја подигнат свеста за заштитата на природата и животната средина.

– Уметноста или културата во една поширока смисла е, можеби, најмоќниот медиум за пласирање на идеите за подигање на свеста за животната средина – рече Митревски, кој како продуцент, активно соработува со независни културни колективи и уметници, креирајќи филмови, театарски претстави, изложби и инасталации со цел да ја прошири еколошката порака и да поттикне поширока јавна поддршка.

Во својата работа тој ги промовира принципите на граѓанската наука, развивајќи алатки и методологии што овозможуваат активно учество на граѓаните во мониторингот на реките. Преку ваквиот интердисциплинарен пристап ја обединува науката, уметноста и заедницата во заедничка заложба за заштита на природата и одбрана на живиот свет.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 278, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 26-27.4.2025)