Стресот е поттик за зајакнување, пат кон откривање нови способности за кои и не сме ни претпоставувале дека ги имаме, но и причина за засилена анксиозност и депресија. Често стресот погрешно се „лекува“ со големи количини претежно нездрава храна. Кога сме нервозни, грицкаме масна и солена храна, благо. Ни се чини дека сè е полесно со залак од омилената тестенина или сладолед, особено по стресен ден. Проблемот настанува кога ни се потребни сè поголеми количини храна, со кои настојуваме да го маскираме стресот, пишува „Е-клиника“.

Храната е повеќе од обично „гориво за телото“ – со храната се дружиме, но ја бараме и како утеха дури и кога воопшто не сме гладни. Кога премногу обемните оброци поради стрес ќе станат речиси редовна појава, доаѓа до проблеми – и на органско, и на психичко ниво.

Стручњаците објаснуваат дека постојат два облика на консумирање храна – стресно јадење и таканаречено емоционално јадење.

Стресната консумација на храна се одвива во состојба кога мускулите се напнати, дишењето е отежнато, а чувствуваме и исцрпеност, објаснува д-р Кристине Селио, психолог.

Емоционалната консумација на храна се однесува на поширок спектар – не само на стресни ситуации, туку и на состојби на зголемена анксиозност, депресија, тага, нервоза, загриженост, досада, па дури и кога славиме нешто позитивно, свадба или роденден, додава Селио.

Стресното јадење често има тригер во вид на настан кој ја наведува личноста да побара утеха во храната.

По обемен оброк се јавува чувство на нелагодност, објаснува Кара Харбстрит, нутриционист. Во ваква ситуација, квалитетот на храната е обично осиромашен, бидејќи личноста најчесто консумира неколку намирници со големи количини лоши масти и шеќери.

„Најважно е да обрнеме внимание на фактот дека нешто не е во ред и дека повеќе јадеме кога сме под стрес. Важно е да бидеме свесни дали навистина сме гладни“, вели Селио.

„Запишете дали навистина сте гладни, како вашиот ден или мислите влијаат врз тоа колку и што јадете. Идентификувањето на причината за однесувањето ќе ни помогне да одлучиме за понатамошните чекори“, додава таа.

Харбстрит нагласува дека е важно да бидеме благи кон себе кога станува збор за емоционалното јадење.

„Имаме право да чувствуваме фрустрација, бес, страв. Не е пријатно да ги ‘поканиме’ и тие емоции на маса, но најважно е пред сè да бидеме свесни дека постои проблем што сè го иницирал, но и решение“, вели Харбстрит.

Доколку епизодите на прејадување, односно консумирање големи количини храна се случуваат и кога не сме гладни, придружени со чувство на губење контрола, вина, срам или депресија, ако мораме задолжително да повратиме или да вежбаме до изнемоштеност по обилен оброк – советот е да побараме помош од стручњак за ментално здравје, предупредува Селио.

Ако пак обемните оброци не се проследени со вакви епизоди, тогаш обидете се да го контролирате поривот за храна кога сте под стрес со следниве совети.

Можеби е ова најстариот трик на светот, но Селио вели дека во состојба на силен стрес, полна чаша обична вода може да биде од голема корист. Освен тоа, повеќето луѓе не внесуваат доволно течности, па затоа често се мешаат чувството на глад и жед, особено во стресна ситуација.

Селио препорачува на лист хартија да го запишеме конкретниот проблем. Советот е да наброиме сè што ни создава стрес.

„На овој начин можеме да разјасниме од каде потекнува стресот и полесно да сфатиме дека чинија нездрави грицки не го решава проблемот“, додава таа.

Една шолја врела вода, стапче цимет и лажичка мед може добро да ја намали желбата за шеќер кога сме под стрес, вели Сузан Алберс, психолог од Клиниката во Кливленд.

„Клинички е докажано дека циметот помага во регулирање на нивото на инсулин. Обидете се да додадете малку цимет во вашето утринско кафе. Ако не ви е по вкус, некој друг вид чај може да има ист ефект“, советува Алберс.

Диететичарот Џесика Левинсон препорачува медитација со шолја чај од камилица. На овој начин се стабилизира дишењето и се ослободуваме од стрес. Левинсон вели дека е научно докажано дека камилицата може да помогне во намалување на анксиозноста, ако редовно се консумира.

„Кога ќе почувствувам потреба за храна поради стрес, досада или тага, излегувам надвор на прошетка или трчање“, вели Левинсон. Физичкото вежбање ослободува ендорфини кои нè релаксираат, а свежиот воздух е природен сојузник во борбата против стресот.

Селио додава дека било кој вид умерена, редовна физичка активност е една од најдобрите работи што можеме да ги направиме за нашето емоционално и физичко здравје.

„Пронајдете што најмногу ви одговара – брзо одење, статичен велосипед или танц. Уживајте во овие активности секој ден најмалку 10 минути, а идеално 30 минути. Вежбањето ќе го подобри расположението, ќе овозможи подобар сон, поквалитетна дигестија, ќе бидеме посилни и поздрави“, вели таа.

Потопете се во омилена бања со додаток на масло од лаванда. На тој начин телото ќе се загрее и ќе се опушти. Во студените есенски или зимски вечери, бањата е одлична алтернатива за непотребен, обилен и стресен оброк.

„Ангажирајте ги рацете и умот со забавна активност“, вели Џенифер Насер, професорка на Универзитетот Дрексел. Плетење, боенка, цртање – сите овие активности му помагаат на мозокот да не мисли на храна.

„Совет е да се обидеме позитивно да одговориме на стресот и потребата за храна и кога не сме гладни. Туширање, средување на кујната или работа што одамна ја одложуваме може да ни помогне“, додава Селио.

Што да правиме ако мораме нешто да грицкаме? Во таков случај, обидете се при рака да имате нискокалорични грицки како моркови, парчиња јаболко или целер. Ако пак сакате нешто слатко, комбинирајте го со протеини. На пример, свежо сирење со мед и малку цимет. Така ќе внесете благо, но и протеини кои создаваат чувство на ситост.

Се разбира, ако сме навистина гладни, потребно е да јадеме. Ако поминале повеќе часови од последниот оброк, можно е гладот да го засилува чувството на стрес. Совет е во вакви ситуации да се изеде здрав оброк со доволно витамини, минерали и хранливи материи кои ќе му помогнат на телото полесно да се избори со стресот.