„Ниту еден жив човек не влегува во салите на бесмртноста. Телото мора да умре пред да се отворат портите. Оној кого го оплакувате е меѓу најголемите луѓе на сите времиња, засекогаш недопирлив”, беше почетокот на посмртниот говор на гробот на величествениот Лудвиг ван Бетовен.

Безвременскиот композитор, кој почина на 26 март 1827 година, во вечното почивалиште го испратија, според некои проценки, речиси 30.000 жители на Виена.

Светско наследство

Без оглед на тоа дали сакате или не сакате да слушате класична музика, сигурно сте ги слушнале делата на Бетовен.

„Петтата симфонија“, „Ода на радоста“, „Месечевата соната“, „За Елиза“, не само што се дел од учебниците по музичка култура, туку се и длабоко вградени во светското наследство.

Пред Бетовен, композиторите најчесто пишувале музика по нарачка, без разлика дали се работело за црковни композиции или на барање на богати патрони и кралеви. Но тој бил решен да избори креативната слобода за себе.

Неговиот татко бил алкохоличар, и состојбата брзо му се влошувала, а младиот Лудвиг ја презел одговорноста да му помага на своето семејство така што ги подучувал децата на богатите и свирел виола.

Тој го направил своето прво јавно појавување во 1795 година кога го извел својот Втор концерт за пијано, всушност напишан пред Првиот.

Дури и неговите најрани сонати за пијано биле замислени на многу повисоко ниво од кој било од неговите претходници, а енергијата што ја внесувал во нив често била сигнал за неговата нетолеранција кон ограничувањата на класичната форма.

Но, речиси секој музички жанр што го истражувал никогаш не бил ист по неговиот одговор на него.

Неговата трета симфонија – „Ероика“ – била револуционерна и за да ги нагласи своите амбиции, тој ја посветил на Наполеон, кого го гледал како олицетворение на демократските идеали на Француската револуција. Меѓутоа, кога во 1804 година неговиот дотогашен херој се прогласил за цар, композиторот налутено го пречкртал неговото име од насловната страница.

За жал, уште тогаш почнале да се појавуваат првите знаци на губење на слухот. Во писмото, сега познато како тестаментот од Хајлигенштат, кое го напишал, но не им го испратил на своите браќа во 1802 година, навестил дека „ќе ја фати судбината за гуша“ и ќе го следи својот креативен пат.

И го направил токму тоа. Секоја од симфониите што ги напишал после „Ероика“ уште малку ги поместувала границите на она што може да се замисли во музиката.

Благодарение на него, композиторите почнале да ги гледаат симфониите како длабоки лични музички изјави.

Меѓутоа, како што се влошувале неговите проблеми со слухот, тој постепено се повлекувал од јавниот живот и го одржал својот последен настап како пијанист во 1814 година. Во последната деценија од својот живот, тој комуницирал со пријателите само преку пишување.

Што на крајот го уби Бетовен – тежок алкохолизам, цироза, сифилис, инфективен хепатитис, труење со олово или некоја друга болест – никогаш не е со сигурност утврдено.

Она што е сигурно е дека неговиот погреб во Виена бил еден од најголемите настани во таа 1827 година. Театрите биле затворени, а во поворката учествувале многу уметници.

Епитафот кој го напишал драматургот Франц Грилпарцер, кој стои на гробот на Бетовен, завршува со зборовите:

„И секогаш кога моќта на неговите дела ќе ве преплави како бура што доаѓа, кога вашето воодушевување ќе се прелее на неродените генерации, сетете се на овој момент и помислете: ние бевме таму кога го погребаа, а кога умре, плачевме“.