Четирите главни левичарски партии во Франција, кои имаат за цел да го блокираат напредокот на екстремната десница, формираа сојуз за да водат единствена листа на кандидати на предвремените избори што претседателот Емануел Макрон ги распиша за подоцна овој месец.

Кој е во Новиот народен фронт (НФП), која е неговата платформа, колку е веројатно да победи, и со оглед на големите политички несогласувања меѓу неговите членови и личното непријателство меѓу неговите водачи, дали ќе преживее?

Гласањето на француските парламентарни избори се одвива во два круга. Кандидатот може да победи во првиот круг ако собере повеќе од 50% од вкупните гласачки ливчиња, што претставува најмалку 25% од регистрираните гласачи, но тоа е ретко.

Во поголемиот дел од 577 изборни единици во Франција, двајцата водечки кандидати од првиот круг, плус сите други кои собрале најмалку 12,5 отсто од регистрираните гласачи, поминуваат во вториот. Здружувањето на силите значително ги зголемува шансите за напредување на левичарските кандидати.

Името на сојузот е знак на Народниот фронт, краткотраен политички сојуз меѓу социлаистите и комунистите во Франција во 1936 година за борба против фашизмот што доведе до тоа социјалистичкиот политичар Леон Блум да стане премиер.

Кои партии се вклучени и колку кандидати ќе се пријават?

Најголемата партија во НФП е Непоклонета Франција (ЛФИ), предводена од радикалната левичарска огнена група на Жан-Лук Меланшон. Основана во 2016 година, таа е крајно левичарска и популистичка, верувајќи дека традиционалните партии и политички организации повеќе не служат на демократијата. Имаше 75 пратеници во последниот парламент.

ЛФИ сака уставни реформи, 100% обновлива енергија до 2050 година, повлекување од договорите за слободна трговија, „демократско повторно основање“ на ЕУ, одвојување на малопродажното и инвестициското банкарство, ограничувања на цените на основната храна и енергија и повисока минимална плата.

Социјалистичката партија (ПС) е главната централно-левичарска партија на Франсоа Митеран и Франсоа Оланд. Социјалдемократска и проевропска, таа со децении беше најголемата партија на француската левица, но постигна помалку од 2 отсто на претседателските избори во 2022 година и имаше 31 пратеник.

Француската комунистичка партија (ПЦФ), една од најстарите во Европа, долго време беше главната сила на повоената француска левица и служеше во коалициска влада со ПС од 1997-2002 година. Сè уште има за цел да го „надмине“ капитализмот, но е прагматична да го направи тоа. Во претходниот парламент имаше 22 пратеници.

Француската партија на зелените (ЛЕ-ЕЕЛВ) сака 40% намалување на емисиите на јаглерод диоксид, нуклеарно укинување и поеколошки работни места, домување, јавен транспорт и земјоделство. Како про-ЕУ партија, таа има значително левичарска економска агенда, вклучително и зголемување на даноците за оние кои заработуваат повисоки плати. Во минатиот парламент имаше 21 пратеник.

Според договорот, од 546-те кандидати што новиот сојуз ќе ги понуди во првиот круг од изборите на 30 јуни, 229 ќе бидат поддржани од ЛФИ, во споредба со 175 за ПС, 92 за Зелените и 50 за комунистичката ПЦФ.

Која е програмата на НФП?

Додека сите четири партии рекоа дека направиле отстапки, програмата на НФП е очигледно под влијание на онаа на ЛФИ, вклучително и ветувањата кои огромно ќе ја зголемат јавната потрошувачка. Со 110%, коефициентот на долгот на Франција е трет највисок во еврозоната.

НФП ветува дека ќе ги смени контроверзните пензиски реформи на Макрон и ќе ја врати старосната граница за пензионирање на 60 години, дека ќе се зголемат платите во јавниот сектор, дека ќе ги поврзе платите со инфлацијата, ќе се зголемат придобивките од домувањето и младите, ќе се намали данокот на доход и социјалното осигурување за лицата со пониски примања и ќе се воведе данок на богатство за богатите.

Сојузот, исто така, има за цел да ја зголеми минималната плата, да финансира 500.000 места за згрижување деца, да ги ограничи цените на основната храна, електричната енергија, гасот и бензинот, да ги зајакне зелените мерки – вклучително и законодавството за неутралност на јаглеродот до 2050 година – и да ја реформира заедничката земјоделска политика на ЕУ.

За надворешни работи, алијансата рече дека ќе бара итен прекин на огнот во Газа, ќе ја признае државата Палестина, ќе ја „запре агресивната војна на Москва“ во Украина, ќе продолжи со снабдување со оружје за Киев и „непрекинато ќе ги брани суверенитетот и слободата на украинскиот народ“.

Самиот Меланшон е познат по тоа што дава многу изјави за Москва, но го ублажи својот став по руската инвазија на Украина.

Колку е стабилен сојузот?

Истите четири партии формираа споредлив пакт, познат како Нупес, по претседателските избори во 2022 година и пред последователното парламентарно гласање. Алијансата доби нешто повеќе од 150 пратеници во националното собрание како резултат.

Иако никогаш не беше формално распуштен, тој сојуз ефективно пропадна минатата година, делумно поради доминантниот карактер на Меланшон и сè порадикалните негови ставови, но и поради длабоките политички разлики околу поддршката за Украина, војната во Газа и ЕУ.

ЛФИ одби да го нарече Хамас како терористичка група, а партијата – особено Меланшон, чии забелешки предизвикаа гнев кај ривалските политичари и во еврејската заедница – беше обвинета дека им се додворува на муслиманските гласачи продавајќи антисемитски политики. Тие го негираат ова.

Партиите изгледаат решени да ја направат оваа работа, добивајќи ја поддршката од жестокиот критичар на Меланшон, Рафаел Глуксман, кој ја предводеше умерената социјалистичка листа до третото место на европските парламентарни избори, и од поранешниот претседател на ПС Франсоа Оланд.

Но, не е јасно кој ќе ја води НФП или ќе биде нејзиниот кандидат за премиер. Глуксман и други го отфрлија Меланшон, велејќи дека НФП има потреба од градење консензус, а други од левицата го опишаа сојузот како „само отворање на дискусии“.

Меланшон вети дека ќе се повлече, но засега останува неговата голема контрола над ЛФИ. Партијата одби да реноминира пет пратеници во заминување кои се осмелиле да го критикуваат нејзиниот жесток водач, одлука што непријателите на трикратниот претседателски кандидат ја опишаа како „чистка“ и „типична автократска“.

Анкетите покажуваат дека НПФ има околу 28%-30% од националните гласови, наспроти околу 33% за екстремно десничарскиот Национален собир (РН) на Марин Ле Пен и едвај 19% за центристичката коалиција на Макрон. Повеќето експерти велат дека не очекуваат победа на левичарскиот сојуз.

Сепак, конечниот исход во однос на вистинскиот број на места во националното собрание е тешко да се процени. На тековните избори, кандидатите на претседателот би можеле да бидат целосно исфрлени од вториот круг на гласање во стотици изборни единици.

Ако тоа се случи, умерените левичарски гласачи – од типот што го поддржаа Глуксман – веројатно ќе се најдат себеси како одлучувачки фактор. Соочени со избор помеѓу НФП и РН, не е јасно колкумина ќе го поддржат сојузот што вклучува ЛФИ или ќе претпочитаат да се воздржат.