Тешката промена на македонскиот Устав е најлесниот услов од преговарачката рамка со Европската Унија, оценува бугарската агенција БГНЕС во анализата за уставните промени во земјава и составот на експертската група која ќе работи на дефинирање на амандманите. Притоа агенцијата во анализата наведува дека во работната група ќе има „истакнати претставници на југословенската и српската правна школа, но нема да има претставници на македонските Бугари“.

Според агенцијата, „францускиот предлог“ за решавање на спорот меѓу Скопје и Софија стана основа за деблокирање на процесот на евроинтеграција на Македонија, а „вистинскиот успех за Бугарија бил исклучокот од досегашната практика во ЕУ и внесувањето билатерални прашања во преговарачката рамка, како и претворањето на Европската комисија во гарант за исполнување на условите поставени за Северна Македонија“.

Откако потсетува дека внесувањето на Бугарите во Преамбулата на Уставот е клучен елемент за продолжување на преговорите на земјава со ЕУ, но не и единствен, во текстот се наведува дека за уставните измени е неопходно 2/3 мнозинство во парламентот кое во моментов изгледа недостижно поради привидната „тврда позиција на ВМРО-ДПМНЕ“. Дали тоса ќе се случи ќе се види допрва, но притисокот врз ВМРО-ДПМНЕ однадвор е таков што тешко дека ќе има „долг и со комсомолска патетика исполнет патетичен отпор“. Проценката е дека поверојатно е оти ќе се бараат начини, трикови и формулации за да може „партијата која шизофрено се повикува на историското бугарско ВМРО да си го „зачува образот“ и истовремено да ги обезбеди неколкуте гласови што недостасуваат за усвојување на уставните измени.

„Не случајно од неодамна во оваа насока се и „креативните“ предлози на нејзиниот лидер Христијан Мицкоски за донесување устав од хрватски тип или да се бара гаранција од Бугарија дека, покрај овој услов никогаш повеќе нема да има услови и повеќе пречки во преговарачкиот процес. За разлика од властите во Скопје, Мицкоски како индиректен наследник на Иван Михајлов како лидер на ВМРО веројатно е свесен дека работите се покомплицирани“, пишува во текстот.

Меѓу другото, се наведува и дека францускиот предлог содржи и други клучни елементи кои се чини дека се сосема потценети, занемарени или целосно потиснати од властите во Скопје. Европската преговарачка рамка на пример експлицитно се однесува на почитувањето на Договорот за пријателство склучен со Бугарија во 2017 година, а поконкретно на спроведувањето на годишните билатерални протоколи кои произлегуваат од овој договор кои обезбедуваат неговото извршување.

„Во двата досега достапни протоколи, од 2018 и 2020 година се појавуваат бројни специфични обврски од македонска страна кои се однесуваат на заштитата на правата и интересите на Бугарите во Северна Македонија, барајќи јасна посветеност на борбата против јазикот на омразата во земјата, отворањето на досиејата на комунистичкиот режим и рехабилитација на жртвите со бугарска самосвест. Досега, ниту еден од горенаведените услови не е исполнет, но во последната година бевме сведоци на невидена кампања на агресија, насилство и омраза кон бугарската заедница во РСМ, со бројните примери на пукање, палење, тепање и други вандалски дела за што продолжуваме да сведочиме неделно“, се додава во анализата на агенцијата.

Во текстот се обвинуваат македонските власти дека не преземаат речиси никакви вистински мерки за ефективно да се спротивстават, а ако се суди според изјавите на претседателот Пендаровски или премиерот Ковачевски, слични дела се толерираат, па дури и бранат како логично и природни како „реакција на агресивната политика на Бугарија“.

Во врска со работата на Мешовитата историска комисија, која, како што стои, треба објективно да ја претстави заедничката историја, да предложи заедничка прослави на значајните историски личности и настани и последователно, Скопје да продолжи кон брзи промени во македонските учебници за да ги одразат договорените дефиниции, се наведува дека тука е најсериозниот проблем.

Оценката е дека по повеќе од пет години работење „сите се свесни дека Мешовитата историска комисија не направи речиси ништо, особено во однос на навистина контроверзните историски теми“.

„Причината за ова е одбивањето на македонскиот дел од Комисијата да преговара за важните историски теми или да се променат барем за милиметар наративите наследени од времето на Титова Југославија, а понекогаш и со директни провокации кон бугарската страна. Доволно е само да потсетиме на предлогот даден во 2019 година од македонска страна за заеднички датум на прослава за Гоце Делчев да биде избран денот на кој комунистичка Бугарија ѝ ги предаде неговите коски на комунистичка Југославија во 1946 година“, пишува БГНЕС.

Пораката до македонските политичари, и од власта и од опозицијата, е дека треба да им биде јасно дека колку и да им е тешка промената на Уставот не само што не е единствениот услов за напредување во преговарачкиот процес, туку практично е најлесниот за нив, а реално и помалку важен за Бугарија во однос на останатите услови кои како „неотповикливи“ се содржани во самата преговарачка рамка.