Македонија забележа извесен напредок во спроведувањето на препораките на Групата држави против корупцијата (ГРЕКО) и од 19 препораки упатени во Извештајот за евалуација една не е имплементирани, 14 се имплементирани во задоволителна мера, а 4 се делумно имплементирани.

Во Извештајот за четвртиот круг на евалуација на државата којшто се однесува на „Спречување корупција кај пратениците, судиите и обвинителите“ стои дека „ГРЕКО препорача, со цел да се зајакне независноста на судството од несоодветно политичко влијание, да се укине членството по службена должност на министерот за правда во Судскиот совет, но оваа препорака не е имплементирана.

ГРЕКО повторува дека секогаш постои ризик од политичко влијание и при отсуство на формално право на глас, па дури и при отсуство на формално и лично присуство на министерот за правда на состаноците поради што изразува жалење за континуираниот недостаток на напредок во поглед на имплементацијата на оваа препорака.

Овој заклучок е донесен и покрај објаснувањето на македонските власти дека во периодот од 2019 до март 2023 година министерот за правда не учествувал на ниту една седница на Судскиот совет. Деловникот за работа на Судскиот совет предвидува дека на одредени членови на Судскиот совет, односно на министерот за правда и претседателот на Врховниот суд, не им се доставуваат материјалите за работа за постапките во кои не учествуваат. Па, според тоа, министерот за правда не добил никакви информации за предметите во коишто се разгледува одговорноста на одреден судија и/или претседател на суд или за изборот на одреден судија и/или претседател на суд. Тоа, како што објасниле властите, значи дека министерот не може да изврши влијание врз овие постапки.

„Освен тоа, практикувањето „неучество“ на министерот за правда на седниците на Судскиот совет служи како еден вид заштита од можното политичко влијание на министерот врз работата на ова тело. Овој модус вивенди ќе се практикува и понатаму сè до усвојувањето на амандман на Уставот со кој ќе се предвидат одредби за исклучување на министерот за правда од составот на Судскиот совет“, образложиле властите.

Во извештајот од Стразбур се наведува дека ГРЕКО е свесен дека оваа препорака изискува уставен амандман и дека иако бил изготвен предлог во врска со ова прашање, тој не поминал успешно во Собранието.

Во однос на пратениците, властите се повикуваат на напредокот во однос на рационализирањето на Кодексот за етичко однесување на пратениците, како и на развојот на програмата за обука на пратениците за примена на Кодексот и обуката за обучувачи заради идно подигање на свесноста за стандардите поврзани со етика и интегритет. Сè уште се работи на други промени. Ќе се обрне особено внимание на доверливото советување и менторство во идниот нов собраниски Деловник, а интерните правила за Законот за лобирање се во подготовка во рамки на Комисијата за деловнички и мандатно-имунитетни прашања на Собранието.

ГРЕКО изразува жалење што нема подобрување во поглед на системот на санкционирање предвиден со ЗСКСИ.

Во однос на обвинителите, единствената преостаната препорака се однесува на проширување на опсегот на санкции кои се достапни за дисциплински повреди сторени од страна на обвинителите.

Властите посочиле дека оваа препорака ќе биде земена предвид при изменување и дополнување на Законот за јавното обвинителство. За таа цел, ГРЕКО, како што стои во Извештајот, би сакал да ги охрабри властите да го сторат тоа што е можно поскоро.

Меѓу делумно спроведените се препораките за механизми и водич во рамките на Собранието за превенција на судир на интереси и прифаќање на подароци, гостољубивост и други погодности, како и воведување на правила за односите на пратениците со лобистите и трети лица кои настојуваат да влијаат врз законодавниот процес.