Во издание на книгоиздателството „Литератус“ од Солун деновиве во Грција е објавен романот „Столб што пее“ на нашиот писател Томислав Османли. Прозното дело „Столб што пее“ од македонски јазик го преведе д-р Ставрула Маврогени, книжевна теоретичарка и професорка на Одделот за балкански, словенски и ориентални студии при солунскиот универзитет „Македонија“.

„Столб што пее“ е објавен пред две години во издание на „ВиГ Зеница“ од Скопје. На кориците од романот, уредникот на грчкото издание напиша: „Со неверојатна вештина Томислав Османли ја спојува фикцијата со историското минато и создава свет што е тешко да се прифати, но уште потешко е да се отфрли.“

Предговор кон новата, грчка објава на романот „Столб што пее“ напиша писателот Вангелис Тасиопулос, инаку претседател на Друштвото на писателите од Солун: „Томислав Османли, писател од Северна Македонија, познат на грчката јавност од претходните објави, на крајот од својот роман истакнува дека и покрај тоа што сега сите припаѓаме на ранливи стада-групи оптоварени од интереси, надеж, сепак, постои. Со чувствителност и низ утешно расположение среде мракот, во вид цврсто убедување тој истакнува дека, како што кај надгробниот столбец на античкиот музичар чија песна дава надеж, па така и еден подобар, поспокоен и мирен свет е изводлив…“

Инаку, „Столб што пее“ на Османли е роман со сложен хронотоп и наратив. Неговото дејство е трансисториско и се одвива паралелно: во антиката, во дваесеттото и во ова столетие. Почнува во првиот век на нашата ера, кога еден умирачки антички мелограф и филозофски поет ќе ни ја остави, врежана во неговиот надгробен столбец, најстарата преживеана песна од древните времиња што се гласи со лирски тон и со оптимистичка порака; продолжува преку Малоазиската војна 1919-1922, која е еден меѓунационален и меѓуверски масакр изведен во продолжение на Првата светска војна…; при што во продолжение романот допира сѐ до нашево совремие, до трауматичната 2022 година и новото, веќе опасно завојувано столетие.

Низ голем број автентични и фикциски ликови, „Столб што пее“ дава жестока панорамска слика на вековите и посебно на оваа епоха на глобално распалувани војни, на бегалските кризи и другите воени страдања. Романот содржи документарни содржини: фотографии од бегалските несреќи, активни веб-сајтови, музички QR-кодови, новозаветни библиски цитати преплетени во дејствието на оваа особена проза.

Неговите ликови антички филозофи, два христијански апостола, еден знаменит британски библиски истражувач и археолог, грчки офицери, турски воини, европски, но и други љубовници со неразрешена бегалска судбина… Романот на Османли е литературно дело што ја демистифицира миротворноста среде вечните сили на агресивноста на човекот, народите и државите.

По македонската објава со деталниот, аналитички предговор на Глигор Стојковски, романот со свои рецензии во Македонија го проследија и проф. д-р Лидија Капушевска, проф. д-р Весна Мојсова Чепишевска, Александар Маџаровски и други.

Романот на македонскиот писател во Грција се објавува со поддршка на д-р Ставрос Дајос, историчар и литерат, сопственик на „Литератус“. Преводот на романот од Томислав Османли е објавен со финансиска поддршка од Фондот за поддршка на македонски книги во странство при македонското Министерство за култура. По драмскиот текст „Апокалиптична комедија“, романот „Столб што пее“ е втора книга што, по дваесет години, Османли ја објавува во соседна Грција.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 257, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 23-24.11.2024)