Американските демократите панично преиспитуваат кој сѐ би можел да го замени Џо Бајден во трката со републиканецот Доналд Трамп за Белата куќа, бидејќи актуелниот претседател со секој јавен настап остава сѐ послаб впечаток дека е целосно витален и може да издржи уште еден четиригодишен мандат.

Анализите, врз основа на секојдневните анкети, укажуваат на едвај неколку можни алтернетивни демократски кандидати со реални шанси за победа на изборите, пред сѐ потпретседателката Камала Харис, па и поранешната прва дама и државна секретарка Хилари Клинтон, која пред осум години веќе беше поразена во директниот дуел со Трамп за претседателскиот мандат.

Проблемот за демократите е тоа што нивниот најголем адут, кој речиси сигурно би го победил Трамп, категорично одбива да се кандидира – Мишел Обама, која како прва дама веќе помина осум години во Белата куќа.

Републиканскиот сенатор од Тексас Тед Круз прексиноќа го кажа она што се чувствува низ цела Америка – дека демократите се „избезумени“ од можноста Бајден да остане во претседателската трка, особено по лошите изданија во кои се прикажа пред јавноста на претседателскиот дуел со Трамп пред еден месец, па и пред лидерите од партнерите од НАТО на самитот во Вашингтон. Најмалку 17 демократски конгресмени и еден сенатор отворено го повикаа Бајден самиот да се повлече, уште пред новиот гаф на претседателот, претставувајќи го украинскиот лидер Володимир Зеленски како Владимир Путин.

– Мислам дека на сила ќе го отстранат. Се обложувам со сигурност од 80 отсто дека името на Бајден нема да биде на гласачките ливчиња во ноември. Мислам дека во Демократската партија се избезумени. Тие се престрашени дека ќе изгуби во ноември. Поради тоа тие сакаат да го отфрлат – изјави Круз на телевизијата „Фокс“.

Републиканскиот сенатор истакна дека само двајца би можеле да го заменат Бајден.

– Ќе биде или Мишел Обама или Камала Харис. Пред десет месеци, предвидов дека ќе го истуркаат Џо Бајден и ќе го заменат со Мишел Обама. Тоа сѐ уште може да се случи – изјави Круз.

Процентите се сурови

Бројките покажуваат дека единствено поранешната прва дама би можела лесно и убедливо да го совлада Трамп. Анкета на Ројтерс спроведена пред една недела укажа дека ако изборите се одржат сега, Мишел Обама би го победила Трамп со 50 наспроти 39 отсто од гласовите. Таква популарност нема никој друг меѓу демократите.

Обемна анкета спроведена од истражувачката група „Бендиксен енд Аманди“, во која се разгледуваа алтернативни сценарија за изборите покажа дека трката ќе биде изедначена, во границите на статистичката грешка. Бајден во овој момент би изгубил од Трамп со 1 процент разлика (42 наспроти 43 отсто), пред сѐ поради лошиот рејтинг на претседателот во редовите на сопствената партија. Само 81 отсто од демократите би гласале за Бајден, а 86 отсто од републиканците би го поддржале партискиот кандидат Трамп. Критични за Бајден се и најмладата категорија гласачи, на возраст од 18 до 29 години. Дури 48 отсто од нив би гласале за Трамп, а само 40 отсто за нов мандат на актуелниот претседател.

За нијанса поголеми шанси за победа има потпретседателката Камала Харис. Таа денес би го совладала Трамп со 42 наспроти 41 отсто од гласовите, иако би добила поддршка од само 78 отсто од регистрираните демократи. Позитивен биланс (43 наспроти 41 отсто), барем според анкетата, би имала и поранешната прва дама Хилари Клинтон, која пред осум години изгуби од Трамп во директниот дуел. За потсетување, на слично временско растојание од изборите Клинтон тогаш имаше уште поголема предност, а и на крајот загуби како резултат на изборниот систем, иако за неа гласаа повеќе граѓани отколку за Трамп.

Анкетата покажува дека во дуел со Трамп никакви шанси немаат гувернерката од Мичиген, Гречен Витмер (38 наспроти 40 отсто) или гувернерот од Калифорнија Гејвин Њусом (37 наспроти 40).

Во оваа анкета не е разгледувано сценариото со Мишел Обама како противкандидатка на Трамп, но анкетата на Ројтерс и Ипсос покажа дека таа е убедливо најмоќното оружје на демократите. Во оваа анкета Обама е единствениот кандидат за која граѓаните изразиле претежно позитивен став. За Мишел Обама позитивно мислење имале 55 отсто од испитаниците, за Трамп 42 отсто, а за Бајден едвај 38 отсто.

„Не го правам тоа“

Стари анкети покажаа дека и кога беше прва дама во 2011 година Мишел Обама имала повисок рејтинг од својот сопруг, претседателот Барак. Но, уште од тогаш таа категорично отфрла каков било политички ангажман. На крајот од вториот и последен мандат на Барак Обама во 2017 година, на прашањето дали би се кандидирала за да го наследи, таа одговорила „Не, никако, не го правам тоа“.

Нејзиното име почна повторно да се спомнува во март годинава, прво во иницијатива да биде кандидатка за потпретседател. Тогаш таа ја отфрли иницијативата и јавно го поддржа Бајден.

Процедурата за промена на претседателскиот кандидат на демократите е едноставна ако Бајден своеволно се повлече. Бајден во предизборниот период ги освои сите делегати на завршната конвенција во Чикаго во август тие се обврзани да гласаат за него. Ако се повлече, тој ги ослободува делегатите да се произнесат за кој било кандидат. Но, ако одбие, наспроти ставот на мнозинството демократи, партијата би можела да ги промени правилата и да ги ослободи делегатите од обврзувачко гласање, што од една страна ги прави апсурдни партиските избори по сојузните држави, а од друга загрозува и идни изборни процеси.

Камала Харис е максимално воздржана и го поддржува својот шеф.

– Видете, Џо Бајден е нашиот кандидат. Го победивме Трамп еднаш и ќе го победиме уште еднаш и точка – изјави потпретседателката по неубедливиот настап на претседателот на дебатата.

Гувернерите Гречен Витмер и Гејвин Њусом веќе ги концентрираат своите амбиции на претседателската трка во 2028 година и засега стојат цврсто зад Бајден.

Семејна нетрпеливост

Поранешната прва дама Мишел Обама е гневна на семејството Бајден поради лошиот однос кон нејзината пријателка Кетлин Буле по разводот од Хантер Бајден, синот на претседателот во 2017 година.

Анонимни извори изјавиле за порталот „Аксиос“ дека тоа е причината зошто Мишел Обама не се вклучила поактивно во кампањата за реизбор на Бајден, а „со тешко срце“ го прифатила и како претседателски кандидат во 2020 година. Барак Обама, од друга страна, активно лобира за Бајден, но на свеченостите и собирите вообичаено доаѓа сам, без сопругата.