Првиот, речиси невидлив знак на деменција може да се појави 20 години пред класичните симптоми на болеста, а научниците предупредуваат дека оваа болест има своја „скриена“ фаза.

Тешкотиите со просторната ориентација, како што се проблеми со толкување на џи-пи-ес или стоење премногу блиску до други луѓе, се сметаат за први знаци на идна дијагноза на деменција. Експертите истакнуваат дека овие тешкотии често се јавуваат дури и пред оштетувањето на мозокот да стане видливо на снимките.

Според истражувачите од Институтот Ален за изучување на мозокот во Сиетл, болеста се развива во две различни фази, познати и како „епохи“. Првата, таканаречената прикриена фаза, може да започне децении пред да се појават симптомите и вклучува оштетување само на неколку ранливи клетки во мозокот. Според зборовите на професорот Мајкл Хорнбергер од Универзитетот во Источна Англија, ова обично се случува во дел од мозокот важен за просторна ориентација, што објаснува зошто дезориентацијата може да биде меѓу првите знаци за Алцхајмерова болест.

Втората фаза вклучува акумулација на тау протеини и амилоид во мозокот. Додека повеќето постари лица имаат одредено ниво на овие протеини, значителното акумулирање создава сплетови за кои се смета дека се причина за симптомите на деменција. Во оваа фаза се појавуваат класичните знаци на когнитивен пад – губење на меморијата, јазични тешкотии и проблеми со размислувањето и расудувањето.

Во најновата студија од Сиетл, научниците ги анализирале мозоците на 84 донори кои страдале од Алцхајмерова болест. Користејќи машинско учење, тие го следеле нивото на тау и амилоидни протеини. Тие откриле дека дури и кај донори со ниски нивоа на овие протеини, веќе имало знаци на влошување, со губење на клучните инхибиторни неврони.

Таа загуба може да се акумулира со текот на времето, што доведува до понатамошно оштетување на функцијата, особено кога болеста влијае на областа одговорна за јазикот и меморијата.

Д-р Маријано Габито, водител на студијата и професор по невронаука, истакнува дека идентификувањето на најраните изгубени неврони може да биде клучно за развој на терапии што би ги заштитиле тие клетки и би спречиле понатамошен когнитивен пад. Научниците се надеваат дека овој пристап ќе овозможи попрецизно предвидување на когнитивниот пад.

Д-р Игор Камарго Фонтана, директор за научно програмирање во Здружението за Алцхајмерова болест, истакнува дека долгиот претсимптоматски и тивок период на болеста отвора можности за рано откривање и интервенција, па дури и спречување на симптомите на деменција.

Моментално се проценува дека околу 982.000 луѓе во Велика Британија живеат со деменција, а Алцхајмеровата болест е причина за околу 60 проценти од случаите. Се очекува бројот на случаи на деменција да се зголеми на 1,4 милиони до 2040 година, што го прави развојот на евтини алатки за скрининг од клучно значење.

Деменцијата може да биде предизвикана од голем број здравствени проблеми, но најчеста причина е Алцхајмеровата болест. Покрај тоа, неодамнешните истражувања покажуваат дека метаболичкиот синдром го зголемува ризикот од рана деменција за дури 24 проценти, а кај луѓето со сите пет фактори, ризикот се зголемува на 70 проценти.