„Ако овие зборови допрат до вас, знајте дека Израел успеа да ме убие и да ми го замолчи гласот.“ Ова е последното соопштение на палестинскиот новинар Анас Ал-Шариф, кој известуваше за катарскиот канал Ал Џазира од Појасот Газа. Текстот, на англиски и на арапски јазик, кој зборува за неговата вера, Палестина и за семејството, е датиран во април и требаше да биде објавен во случај на негова смрт. Во неделата вечер, текстот конечно беше објавен.

Непосредно пред тоа, 28-годишникот беше убиен во израелски напад – заедно со четворица колеги кои, исто така, работеа за Ал Џазира: новинарот Мухамед Крејке, снимателите Ибрахим Захер и Мухамед Нофал и Моамен Алива. Новинарите беа во шатор кој им беше доделен во близина на болницата Шифа во градот Газа. Во соопштението, телевизијата зборуваше за „целен атентат“, опишувајќи го како „дрзок и намерен напад врз слободата на печатот“.

Израел изнесува обвинувања за тероризам

Ретко се случува Израел не само да признае, туку и самиот да објави смртоносен напад врз новинари. Во своето соопштение, Израелските вооружени сили (ИДФ) го нарекоа Анас Ал-Шариф „терорист кој се претставува како новинар на Ал Џазира“. Тој наводно бил водач на терористичка ќелија на терористичката организација Хамас и одговорен за ракетни напади врз израелски цивили и војници на ИДФ, објави израелската војска.

Како наводен доказ, војската презентираше информации за Ал-Шариф од документи за кои тврдеше дека се внатрешни информации на Хамас. Израел во последните месеци постојано ги циркулираше овие обвинувања, како и самите документи.

ОН и новинарските организации: Обвинувањата се неверојатни

„Длабоко сум загрижена од повторените закани и обвинувања од страна на израелската војска против Анас ал-Шариф, последниот преживеан новинар на Ал Џазира во северна Газа“, изјави специјалната известувачка на ОН за слобода на изразување Ирена Кан кон крајот на јули.

Кон крајот на јули, Комитетот за заштита на новинарите (ЦПJ), меѓународна невладина организација за слобода на печатот, објави соопштение во кое зборуваше за „кампања за оцрнување на израелската војска“. Ал-Шариф беше цитиран и во него: „Живеам со чувството дека во секој момент можам да бидам бомбардиран и да станам маченик“.

Како реакција на неговото убиство, ЦПJ објави соопштение од својата регионална директорка, Сара Куда: „Израелскиот модел на прикажување на новинарите како милитанти, без да обезбеди веродостојни докази, покренува сериозни прашања за нивните намери, како и за почитувањето на слободата на печатот. Новинарите се цивили и никогаш не смеат да бидат целно нападнати“.

Од почетокот на војната во Газа, ЦПJ, според сопствените податоци, евидентирал 186 убиени новинари.

Во интервју за ДВ, Мартин Ру од Репортери без граници зборуваше и за „клеветничката кампања, која треба да го оправда убиството на новинарот“. Ал-Шариф не беше само истакнат новинар на Ал Џазира, туку и глас на страдалните Палестинци во Појасот Газа. „Да се нападне со клеветничка кампања и да се убие, тоа е уште еден аспект на медиумската блокада која ја воспостави Израел“, изјави Ру за телевизијата ДВ.

Речиси невозможно слободно известување

Од првите денови на војната, Израел во голема мекра им забранува на странските новинари да влезат во Појасот Газа. Израелската армија уништи големи делови од крајбрежниот појас и, според одлуката на кабинетот, сега треба целосно да го окупира и градот Газа. Владата на премиерот Бенјамин Нетанјаху тврди дека нејзината воена цел останува уништување на Хамас, кој владее со Појасот Газа. На 7 октомври 2023 година, во невиден терористички напад, Хамас уби околу 1.200 луѓе во Израел и киднапираше уште 251 во Појасот Газа.

Пропагандните видеа на двајца гладни заложници неодамна предизвикаа загриженост во Израел; Во исто време, критиките за водењето на војната од страна на Израел растат во странство. Целото население во Појасот Газа, според Обединетите нации, е во непосреден ризик од глад. Голем број организации за човекови права – вклучувајќи неодамна и израелски невладини организации – го обвинуваат Израел дека извршил геноцид во Газа. Обвинението го истражува Меѓународниот суд на правдата.

Во јуни, повеќе од 200 медиуми побараа бесплатен пристап за новинарите до Појасот Газа во отворено писмо. Сликите и информациите кои ги шират меѓународните медиуми најчесто доаѓаат од локални новинари кои работат како репортери или стингери за медиумски куќи. Делумно, тие соработуваат со редакции или дописници надвор од Појасот Газа со години. Палестинските новинари во Појасот Газа постојано се критикувани од израелските власти за нивниот недостаток на објективност.

Израел, со неколку исклучоци, им го забранува пристапот на меѓународните новинари во Појасот Газа. Само во рамките на таканареченото „вградено новинарство“ – односно новинарство вградено во воени структури – на неколку избрани новинари им е дозволено да патуваат во Газа на неколку часа. Новинарите потоа се под воен надзор и мора да добијат одобрение за воена цензура за нивниот суров материјал. Репортерите кои ја користат оваа понуда се свесни дека притоа им се пренесува само перспективата на израелската армија.

Израел размислува за тужба против Њујорк тајмс

Затоа, редакциите се потпираат врз палестински новинари, организации како Лекари без граници или други хуманитарни организации и контакти во Газа за да известуваат за тоа што се случува на терен. Притоа и меѓународните медиуми секогаш одново се на нишанот на израелската влада.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху неодамна објави дека размислува за тужба против Њујорк тајмс. Весникот објави слика од тешко изгладнето дете во Појасот Газа на насловната страница во јули. Дури по објавувањето, уредниците, како што тврдеа, дознале дека детето страдало и од претходно постоечка здравствена состојба. Нетанјаху негира намерно изгладнување на населението, иако бројни хуманитарни организации го обвинуваат Израел за фактот дека и натаму значително помалку залихи помош од потребните пристигнуваат во Газа.

Во истата пригода, Нетанјаху исто така рече дека ѝ наредил на армијата да дозволи повеќе странски новинари во Појасот Газа за да можат да ги видат „хуманитарните напори на Израел“, како и „цивилните протести против Хамас“. Дали мислеше на слободен пристап или на „вградено новинарство“, Нетанјаху не прецизираше.

Во секој случај, Анас Ал-Шариф и неговите колеги беа еден од ретките репортерски тимови што останаа во Појасот Газа.

Извор: Дојче веле/ Автор: Давид Ел