Сезоната на празници е време на радост, славење и уживање во вкусна храна и оброци. Сепак, за многумина тоа може да биде и емотивно и стресно време. Тој стрес може да се манифестира во навиките во исхраната, што доведува до феноменот познат како емоционално прејадување или прејадување поради стрес.

Постојат одредени намирници кои обично ги јадеме почесто и кога сме под стрес, а можат да влијаат на нашето здравје. Сепак, нашиот избор на храна може да влијае на нивото на стрес и да направи да се чувствуваме полошо.

Човечкиот одговор на стресот е сложена сигнална мрежа низ телото и мозокот. Нашиот нервен систем потоа реагира на физички и психолошки настани за да ја одржи виталноста и општото здравје. Нашиот одговор на стресот – кој може да биде суптилен или да предизвика одговор на борба или бегство – е суштински и дел од секојдневниот живот.

Одговорот на стрес го зголемува производството на хормоните кортизол и инсулин и ослободување на гликоза (шеќер во крвта) и мозочни хемикалии за да се задоволи побарувачката. Ненаситноста кога доживуваме стрес е невообичаено однесување за задоволување на ненадејните енергетски потреби.

Понекогаш прејадувањето може да го припишеме на срам или вина. Исто така, анксиозноста или чувството на несигурност кај некои луѓе значи дека се прејадуваат во стресни ситуации.

Со текот на времето, луѓето може да почнат да го поврзуваат јадењето со негативни емоции – како лутина, тага, страв или грижа. Оваа врска може да создаде циклус на прејадување.

Лоша шема и маѓепсан круг на прејадување

Поголемиот внес на храна во стресни ситуации значи оброци доцна навечер, брзо и незаситно голтање без џвакање, ненадејна желба за одредена храна… На пример, луѓето под стрес често посегнуваат по ултра-обработена храна. Иако јадењето на овие намирници не е нужно знак за стрес, нивното јадење може да активира систем во нашиот мозок кој би требало да го ублажи стресот и на тој начин да создаде лоша шема.

Краткорочното јадење на стрес, како на пример за време на празниците, може да доведе до симптоми како што се рефлукс на киселина и лош сон – особено кога се комбинираат со консумирање алкохол.

На долг рок, прејадувањето под стрес може да доведе до дебелина, зголемувајќи го ризикот од рак, срцеви заболувања и дијабетес. Ако оваа шема трае предолго, симптомите на депресија и лошо ментално здравје се чести.

Исхраната богата со рафинирани јаглехидрати и шеќер (како слатки пијалоци, слатки, крекери, колачи и повеќето чоколади) може да предизвика зголемување на нивото на шеќер во крвта, а потоа опаѓање. Исхраната богата со нездрави заситени и транс масти (преработена храна, животински масти и брзо пржена храна) може да ги зголеми воспалителните реакции.

Брзите промени во нивото на шеќер во крвта и воспалението може да ја зголемат анксиозноста и да го променат нашето расположение.

Сепак, одредена храна може да го подобри балансот на невротрансмитерите во мозокот кои го регулираат стресот и расположението.

Познато е дека омега-3 масните киселини, кои се наоѓаат во рибата и лененото семе, го намалуваат воспалението и го поддржуваат здравјето на мозокот. Магнезиумот, кој се наоѓа во лиснатиот зелен зеленчук и јаткастите плодови, помага во регулирањето на нивото на кортизол и одговорот на телото на стрес.

Витамините Б, кои се наоѓаат во цели зрна, јаткасти плодови, семки, грав и производи од животинско потекло (главно Б12), помагаат во одржување на здрав нервен систем и енергетски метаболизам, подобрување на расположението и когнитивните перформанси.

Што можеме да направиме?

Саман Калеси, виш предавач по исхрана на Факултетот за здравство, медицински и применети науки, CKU Универзитетот во Австралија, Шарлот Гупта, виш постдокторски истражувач, од Институтот Еплтон и Талита Бест, професор по психологија во истиот институт имаат неколку совети како да не да претерате со калоричните грицки за време на празниците.

Бидејќи празничната трпеза, полна со „нездрави калории“ е незаменлив дел од празничната сезона, важно е прво да се внимава на брзината на џвакање. Добро џвакајте го залакот пред да го голтнете.

Одржувајте ја вашата рутина: Дури и ако јадете повеќе храна или јадете поинаку за време на празничната сезона, обидете се да одржувате други здрави навики, како што се квалитетен сон и редовно вежбање.

Погрижете се да пиете доволно течности, особено вода, која му помага на телото да функционира правилно и може да помогне во намалувањето на гладот.

Не скратувајте и ограничувајте се премногу често: ако се планира голем семеен свечен ручек, не пропуштајте, третирајте се умерено. Прекумерните ограничувања може да доведат до реакција дека е – уште повеќе прејадување и влошување на состојбата на стрес.

Вклучете се во пријатни активности, окупирајте се со вежбање, прошетки, дружење, читање… Сето тоа заедно со вежбите за дишење му помага на телото да се врати во опуштена состојба.