Речиси целосен фосил на череп, пронајден на Антарктикот, откри дека најстарата позната модерна птица е суштество со големина на патка, сродно на денешните водни птици што живеат покрај езера и океани, покажува нова студија, а пренесува Си-ен-ен.

Фосилот, стар 68 милиони години, ѝ припаѓа на изумрената птица Вегавис, која живеела на крајот од кредниот период, во времето кога Тираносаурусот доминирал во Северна Америка и непосредно пред џиновски астероид да ја удри Земјата, осудувајќи ги диносаурусите на истребување.

Птиците што живееле заедно со диносаурусите биле тешко препознатливи во споредба со денешните видови. Многу од нив имале бизарни карактеристики, како клунови со заби и долги, коскасти опашки.

Вегавис, сепак, била слична по големина на патка и еколошки налик на водни птици како гушкари, изјави Кристофер Торес, доцент по биологија на Универзитетот на Пацификот во Калифорнија и водечки автор на студијата, објавена во списанието „Нејчр“.

„Оваа птица била нуркач што се придвижувал со нозете. Ја користела својата мускулатура на вилицата за брзо затворање на клунот под вода при лов на риби. Тоа е начин на живот што денес го гледаме кај гушкарите и нуркачите“, објасни тој.

Скептицизам за Вегавис и нејзината улога во еволуцијата

Палеонтолозите за првпат ја опишаа Вегавис пред 20 години, но многумина беа скептични дека таа претставува модерна птица. Дотогаш, повеќето фосили на модерни птици беа пронајдени во карпи постари од 66 милиони години, по ударот на астероидот што ги уништил диносаурусите. Поради ова, некои научници претпоставуваа дека модерните птици започнале да еволуираат дури по ова масовно истребување.

Претходните примероци на Вегавис немаа целосен череп, што отежнуваше да се идентификуваат клучните карактеристики што ги разликуваат модерните птици, како беззаб клун и зголемена предмаксиларна коска во горниот дел од клунот, објасни Патрик О’Конор, професор по анатомски науки на Универзитетот во Охајо.

At last, we now know what the skull of Vegavis looks like! https://t.co/TElKfuLZ45 #birds #dinosaurs pic.twitter.com/lokWgyHuEh

— Alberta Claw (@albertonykus) February 5, 2025

Дигитална реконструкција на черепот

Фосилот анализиран во студијата, собран за време на експедицијата на Антарктичкиот полуостровски палеонтолошки проект во 2011 година, бил пронајден во карпи стари меѓу 68,4 и 69,2 милиони години. Тој покажува модерни карактеристики, вклучувајќи беззаб клун.

„Новиот фосил докажува дека Вегавис е несомнено модерна птица, нешто што претходно беше оспорувано, и претставува извонредно откритие што зачувало необична и изненадувачка морфологија“, изјави Хуан Бенито Морено, истражувач во Одделот за науки за Земјата на Универзитетот во Кембриџ и експерт за фосилни птици.

Според него, новиот череп покажува специјализирана морфологија за нуркање и лов на риби, што е многу поизразено отколку што се очекувало. Морено не бил вклучен во оваа студија, но учествувал во откривањето на единствениот друг познат модерен вид птица од кредниот период.

Преживеан од масовното истребување?

Формата на мозокот откриена со компјутерска томографија укажува на сличност со модерните птици. Овие карактеристики ја поставуваат Вегавис во групата што ги вклучува сите денешни птици, а овој фосил е најраниот познат член на оваа гранка што денес брои околу 11.000 видови, истакна О’Конор.

Иако Вегавис во многу аспекти наликувала на денешните водни птици, некои нејзини карактеристики биле уникатни. На пример, нејзиниот череп покажува траги од тенок, шилест клун со силни вилични мускули – слично на нуркачките птици, но различно од другите познати водни птици.

„Антарктикот пред 69 милиони години не изгледал како денес. Тогаш бил пошумен, со ладна, умерена клима според нашите модели. Овој фосил го најдовме во морски карпи, што значи дека оваа птица веројатно ловела риби во крајбрежни води“, додаде О’Конор.

Торес, кој во времето на истражувањето бил постдокторски истражувач по авијална палеонтологија на Универзитетот во Охајо, вели дека ова откритие, заедно со фосилот на изумрената птица Конфликто антарктикус, пронајден на блиска локација и датиран по истребувањето на диносаурусите, ќе им овозможи на научниците подобро да разберат како некои животни преживеале катастрофални настани.