На својата прва обиколка до Месечината мегаракетата СЛС нема да носи астронаути, но капсулата „Орион“ ќе има „екипаж“ од кукли, инструменти, играчки, сувенири и друга опрема што на експертите од НАСА ќе им помогнат за да испратат луѓе подалеку од Земјата од кога било досега, дури до Марс.

Системот за вселенско лансирање (СЛС) со капсулата „Орион“ се конструирани за да ги заживеат вселенските истражувања со екипаж, точно половина век откако беа втиснати досега последните стапалки на површината на Месечината. Мисијата Артемис 1 е прва од низата што треба да бидат подготовка за подлабоки истражувања, до Марс. Ракетата ќе ја исфрли капсулата „Орион“ да ја заобиколи Месечината, да се врати и да се спушти во Пацификот.

Зад управувачот ќе седи Командирот Муникин Кампос – кукла што името го добила според инженерот Артуро Кампос, електричарот што им помогна на тројцата астронаути од мисијата Аполо 13 да се вратат живи и здрави на Земјата. Командирот ќе има скафандер и ќе го носи портокалов комбинезон од новата генерација, опремен со низа инструменти што ќе собираат податоци за физичките оптоварувања – пред сѐ забрзувањата и вибрациите – што ќе ги трпат астронаутите на далечни мисии. На телото на куклата ќе бидат поставени и два сензори што ќе го следат нивото на изложеност на радијација.

– Критично е во мисијата Артемис 1 да ги провериме сите новодизајнирани системи за подобра заштита на астронаутите, зашто веќе мисијата Артемис 2 ќе има и екипаж – најави Џејсон Хат, инженер во НАСА задолжен за интегрирање на системите во капсулата „Орион“.

Сензори за радијација

На патничките места зад Командирот Муникин Кампос ќе бидат уште две кукли – Хелга и Зохар, чии торза се направени од материјали слични на човековите ткива, органи и коски. На нив ќе бидат поставени 5.600 разни сензори и 34 детектори за радијација, за да се направи темелна слика за оптоварувањата при мисијата. Зохар, за разлика од Хелга, ќе носи и елек за заштита од радијација.

– Секој орган трпи посебни последици од вселенска радијација. Важно е да разбереме што е многу повеќе, за да ни биде полесно да организираме безбедни напори на вселенски истражувања со екипаж – изјави Рамона Газа, шефица на научниот тим во Вселенскиот центар „Џонсон“ на НАСА во Хјустон.

Таа додава дека посебно ќе се разгледува како ќе реагира телото на жена во вселенски услови, бидејќи ткивата на дојките и на јајниците се изложени на поголем ризик од појава на канцер како последица на радијаија.

НАСА веќе најави дека во Артемис 2, првата мисија со екипаж до Месечината по половина век, ќе биде вклучена и астронаутка. Ако сѐ помине како што треба, мисијата Артемис 2 во 2024 година ќе однесе екипаж до Месечината и назад, а веќе во следната мисија Артемис 3 астронаути повторно ќе стапнат на површината на Месечината.

Снупи, Шон и Лего

Меѓу куклите со човечки стас слободно ќе лебдат и две помали кадифени играчки – кукла со ликот на Овцата Шон, облечена во син комбинезон на Европската вселенска агенција, и на Снупи во новиот портокалов костим на НАСА. Тие ќе бидат визуелен индикатор за навлегувањето во зоната на бестежинска состојба.

– Ова се возбудливи времиња за Шон и за сите нас во ЕСА. Оваа мисија може да биде навистина мал чекор за човекот, но и огромен скок за јагнешкиот свет – изјави Дејвид Паркер, директор за човечки и роботски истражувања во ЕСА.

Во составот на мисијата Артемис се и четири мали фигури од лего-коцки, кои биле дизајнирани во соработка во НАСА за да помогнат да изучуваат различни концепти инспирирани од мисиите.

– Секоја микрофигура претставува реален професионалец, како на пример пилотката Кејт или специјалистот на мисијата Кајл, за да им помогнат на ученици подобро да ги разликуваат посебните улоги на астронаутите во мисијата, потребните знаења и вештини за мисијата Артемис 1 – објави канцеларијата за образование на производителот „Лего“.

Експерименти со семиња

Единствените знаци на живот во капсулата Орион ќе бидат семиња од растенија за кои се смета дека би биле неопходни за долги вселенски летови со екипаж. НАСА планира да изгради постојани бази со екипаж и во орбита околу Месечината и на нејзината површина, како последен чекор од подготовките да се испрати мисија со астронаути до Марс. Далеку од почвата и со ограничен простор за багаж, астронаутите на долгите мисии би морале и самите да ги произведуваат кислородот, храната и водата што ќе ја конзумираат. Мисијата Артемис 1 опфаќа експерименти со разни семиња и ќе се регистрира ефектот од вселенската радијација што го трпат.

– Артемис 1 ќе ни помогне да разбереме како биолошките системи може да се прилагодат на условите во длабока вселена – изјави Шармила Батачарја од програмата на НАСА за вселенска биологија.

Покрај сензорите, апаратите и семињата, капсулата „Орион“ ќе носи и 60 килограми разни меморабилии, како и неколку артефакти од поранешни мисии. Во кабината ќе биде грутка од Месечината, собрана од астронаутите на мисијата Аполо 11, беџ од мисијата што овозможи првите луѓе да стапнат на туѓо небесно тело, како и шраф од моторот на леталото „Игл“. Покрај нив, до Месечината ќе патуваат и фигура на хеленската божица Артемида, како и песок од најниската копнена точка на планетата – од брегот на Мртво Море. Зрнцата песок ќе симболзираат дека мисијата Артемис 2 ќе однесе луѓе најдалеку од матичната планета.