По повод шеесетгодишнината од трагичната смрт на првата македонска поетеса и основоположничка на т.н. женско писмо во македонската поезија и литература воопшто, Даница Ручигај, во скопскиот катастрофален земјотрес на 26 јули 1963 година, од печат излезе јубилејното издание на нејзината целокупна поезија на српски јазик „Сребрне ноħне игре и Заробљеници ветра“, („Сребрени ноќни игри и Заробеници на ветрот“).

Поезијата на Даница Ручигај на српски јазик ја препеа Снежана Алексиќ Станојловиќ, поетеса, литературен критичар и просветен работник од Нови Сад, а изданието го приредија Свето Стаменов и Искра Чоловиќ, новинари на Македонското радио – Радио Скопје и познати македонски публицисти, кои повеќе од две децении неуморно ја истражуваат рецепцијата на Даница Ручигај во Македонија и во светот и посветено се грижат за нејзиното духовно наследство.

Иако зад себе остави само две стихозбирки, од кои првата „Сребрени ноќни игри“ беше објавена во 1960 година, а втората „Заробеници на ветрот“ постхумно, неколку месеци по нејзината смрт во 1963 година, Даница Ручигај, која многумина ја нарекуваат македонската Силвија Плат и амазонка на македонската поезија, остави неизбришливи траги не само во современата македонска литература, туку и во македонската култура, воопшто. Таа со својата исконска физичка и духовна убавина и со својот сензибилитет, некомформизам, творечка енергија и животна храброст, не помирувајќи се со патријархалните предрасуди и стереотипи за жената на овие простори, ја подотвори вратата низ која достоинствено и со дигнитет тргнаа модерните, самосвесни и еманципирани жени на македонската поезија.

– Мора да се признае, сакал некој или не, дека во тоа време, крајот на педесеттите и почетокот на шеесеттите години на минатиот век, преполно со табуа, нејзината појава и творечка енергија преточена во стихови, претставува вистинска авангарда – истакнуваат приредувачите на книгата.

Книгата „Сребрне ноħне игре и Заробљеници ветра“, всушност, е прв воопшто превод на целокупниот поетски опус на првата македонска поетеса на српски јазик и по словенечкото издание, кое беше објавено во минатата година под наслов „Srebrne nočne igre in Ujetniki vetra“, е второ издание на нејзината поезија на странски јазик.

Нејзиното значење е уште поголемо, ако се има предвид фактот дека српската културна јавност досега имаше можност да се запознае со поезијата на Даница Ручигај единствено преку култната „Антологија савремене македонске поезије“ („Антологија на современата македонска поезија“) на Димитар Митрев (Матица српска, Нови Сад: 1977), во која е застапена со седум песни и преку списанието „Градина“ (2004) и тоа токму во бројот посветен на годишнината од раѓањето на големиот српски поет Бранко Миљковиќ, во кој е застапена со препевот на нејзината „Дали да те поспем лишħем“ на Радомир Виденовиќ, како и преку книгата „Лабудова песма Заробљенице ветра“ (2019), која всушност, е превод на книгата „Лебедовата песна на Заробеничката на ветрот“ на Искра Чоловиќ и Свето Стаменов.

Книгата „Сребрне ноħне игре и Заробљеници ветра“ ги содржи двете стихозбирки „Сребрени ноќни игри“ и „Заробеници на ветрот“ на Даница Ручигај, како и двете нејзини последни песни „Кругови“ и „Без наслов“ („Се враќам да ја затворам вратата“) пронајдени во урнатините на нејзиниот дом на падините Водно, а е збогатена со пригодни текстови посветени на Даница Ручигај и на нејзиното творештво, покрај оние на препејувачот Снежана Алексиќ Станојловиќ и на приредувачите Свето Стаменов и Искра Чоловиќ, на проф. д-р Милан Јазбец, словенечки дипломат, универзитетски професор, писател и поет, и на д-р Ана Витанова Рингачева, професор на Филолошкиот факултет на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 203, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 4-5.11.2023)